PRACE HISTORYCZNE/HISTORICAL REVIEWS

Polskie Towarzystwo Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej – wczoraj i dzisiaj
The Polish Society for Pediatric Endocrinology and Diabetes – yesterday and today
Mieczysław Walczak, Ewa Małecka-Tendera, Mieczysław Szalecki, Małgorzata Myśliwiec, Artur Mazur, Maciej Hilczer, Elżbieta Petriczko, Tomasz Romer

Historia kardiologii dziecięcej w Polsce
The history of pediatric cardiology in Poland
Wanda Kawalec

Streszczenie
Ojcem kardiologii dziecięcej w Polsce jest prof. Antoni Chrościcki, który już w latach 40. XX w. w II Klinice Pediatrycznej w Warszawie zorganizował pierwszą pracownię elektrokardiografii, a później poradnię kardiologii dziecięcej. Jego uczniowie byli pionierami kardiologii dziecięcej we wszystkich regionach w kraju. W latach 70. i 80. zaczęły powstawać oddziały kardiologii dziecięcej, które z czasem przekształcały się w ośrodki kliniczne. Szczególne znaczenie dla rozwoju tej dziedziny medycyny miał ośrodek kardiologii w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, w Klinice Pediatrii, a następnie Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi oraz w Klinice Pediatrii w Krakowie.

Abstract
Prof. Antoni Chrościński was the father of pediatric cardiology in Poland. His contributions to the field date back to the 1940s when he pioneered the use of electrocardiography in Poland opened the first pediatric cardiology outpatient clinic in the Second Pediatric Clinic in Warsaw. His students became the medical pioneers themselves, working to introduce the growing field of pediatric cardiology to all regions of the country. This effort paid off in the 1970s and 1980s as numerous wards and, later, clinics were opened. Of these, several deserve recognition for their particular importance in advancing the field: the Cardiology Clinic in the Children’s Memorial Health Institute in Warsaw, Polish Mother’s Memorial Hospital Research Institute in Łódź, and the Pediatrics Clinic in Kraków.

Historia nefrologii dziecięcej w Polsce
The history of pediatric nephrology in Poland
Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska, Ryszard Grenda

Streszczenie
Nefrologia dziecięca jest stosunkowo nową dziedziną medycyny. W 1973 r. Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego zlecił Teresie Wyszyńskiej zorganizowanie Sekcji Nefrologii Dziecięcej. Polskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej zostało zarejestrowane w 1994 r. W 2015 r. stworzono specjalizację z nefrologii dziecięcej, powołano konsultanta krajowego. W artykule przedstawiono główne etapy rozwoju nefrologii dziecięcej, wprowadzanie kolejno nowych technik dializacyjnych i rozwój transplantacji nerek u dzieci w Polsce.

Abstract
Pediatric nephrology is a relatively new discipline of medicine. In 1973, the Main Board of the Polish Pediatric Society commissioned Teresa Wyszyńska to organize the Pediatric Nephrology Section. The Polish Society for Pediatric Nephrology was registered in 1994. In 2015, a specialization was created for pediatric nephrology, a national consultant was appointed. The article presents the main stages of development of pediatric nephrology, introduction of new dialysis techniques and the development of kidney transplants in children in Poland.

Historia polskiej neonatologii
The history and achievements of Polish neonatology
Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka, Ewa Helwich

Streszczenie
W artykule przedstawiono historię specjalności medycznej, jaką jest neonatologia, od jej powstania w 1988 r. aż do chwili obecnej. Przypomniano postaci pediatrów i neonatologów, których praca w szczególny sposób wpłynęła na poprawę opieki okołoporodowej w Polsce. W ukształtowaniu nowoczesnego obrazu neonatologii miały także swój udział fundacje, którym zawdzięczamy wiele istotnych programów medycznych służących diagnostyce i leczeniu noworodków.

Abstract
The article presents the history of medical specialty, which is neonatology, from its inception in 1988 to the present. The form of pediatricians and neonatologists was reminded, the work of which in a special way influenced the improvement of perinatal care in Poland. Modern face of Polish neonatology were also influenced by foundations that we owe to many important medical programs for the diagnosis and treatment of newborns.

Historia neurologii dziecięcej w Polsce
The history of pediatric neurology in Poland
Barbara Steinborn, Sergiusz Jóźwiak

Streszczenie
Artykuł prezentuje przeszłość i teraźniejszość neurologii dziecięcej w Polsce, która ma swoje korzenie w neurologii ogólnej, reprezentowanej przez wielu znamienitych naukowców i neurologów praktyków. Ojcem polskiej neurologii jest dr Edward Flatau, znany przede wszystkim jako autor prawa Flataua. Jednak najbardziej znaną postacią w świecie neurologów jest Józef Babiński, który opisał występowanie patologicznego odruchu podeszwowego. Pierwszą polską publikacją w dziedzinie neurologii dziecięcej był artykuł Józefa Brudzińskiego dotyczący opisu objawu oponowego (zgięcie kończyn dolnych przy biernym przywiedzeniu głowy do klatki piersiowej). Współczesną neurologię dziecięcą, po II wojnie światowej, stworzyła profesor Zofia Majewska. Obecnie w Polsce działa 11 ośrodków akademickich, które pełnią rolę zarówno diagnostyczno-terapeutyczną, jak i edukacyjną oraz naukową. Polskie Towarzystwo Neurologów Dziecięcych zostało założone w 1991 r. i obecnie liczy 580 członków, w tym ponad 300 neurologów dziecięcych.

Abstract
This review presents the past and the present of pediatric neurology in Poland. Pediatric neurology has its roots in Polish general neurology represented by many outstanding scientists. The founder of Polish school of neurology at the end of 19th century was Edward Flatau, known as the author of Flatau’s law. The most famous Polish neurologist was Josef Babinski, recognized for the first description of pathological plantar reflex. First Polish publication related to child neurology was Brudzinski’s report on a new meningeal symptom (the flexion of lower limbs during passive neck flexion with pain in neck). Contemporary child neurology in Poland was created by Professor Zofia Majewska after the Second World War. Now 11 academic centers of child neurology exist in Poland fulfilling educational, scientific and therapeutic roles. Polish Society of Child Neurology was established in 1991 and now there are about 580 members, including 300 child neurologists.

Historia onkologii i hematologii dziecięcej w Polsce
The history of pediatric oncology and hematology in Poland
Michał Matysiak, Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska, Wanda Badowska, Walentyna Balwierz, Radosław Chaber, Alicja Chybicka, Piotr Czauderna, Bożenna Dembowska-Bagińska, Jan Godziński, Grażyna Karolczyk, Bernarda Kazanowska, Jerzy Kowalczyk, Maryna Krawczuk-Rybak, Wojciech Młynarski, Angelina Moryl-Bujakowska, Jarosław Peregud-Pogorzelski, Anna Raciborska, Grażyna Sobol-Milejska, Tomasz Urasiński, Mariola Woszczyk, Mariusz Wysocki, Jan Styczyński, Tomasz Szczepański

Artykuł wycofany na prośbę autorów. Zostanie opublikowany w poprawnej wersji w numerze 2/2019.

Streszczenie
Historia onkologii i hematologii dziecięcej w Polsce to ponad 50 lat wytężonej pracy, dzięki której wyniki leczenia dzieci chorych na nowotwory i choroby krwi są porównywalne z osiąganymi przez wiodące ośrodki światowe. Dzięki współpracy trwającej nieprzerwanie od lat 80. XX w. we wszystkich klinikach wchodzących w skład ww. grup terapeutycznych wdrażane są aktualne na świecie metody leczenia nowotworów. To dzięki tej współpracy i wymianie doświadczeń uzyskujemy obecnie ponad 80% całkowitego wyleczenia wszystkich dzieci chorych na nowotwory, a u dzieci mających choroby układu krwiotwórczego sprawność lub poprawę jakości życia.

Abstract
The history of pediatric oncology and hematology in Poland encompasses more than 50 years of intensive work, which resulted in outstanding treatment results of children with cancer and blood disorders. These results are comparable to those achieved by leading international centers. Thanks to excellent cooperation between the centers starting from early 1980s Twentieth Century, all the Departments belong to various therapeutic groups, which enables the transfer of modern cancer treatment strategies. Currently, more than 80% of children with cancer can be successfully cured, while the quality of life for children with blood disorders has significantly improved.

Historia otolaryngologii dziecięcej w Polsce
The history of pediatric otolaryngology in Poland
Danuta Gryczyńska, Grażyna Mielnik-Niedzielska

Streszczenie
Celem poniższej publikacji jest opisanie historii otolaryngologii dziecięcej w Polsce. Ujęto początki, rozwój i obecną sytuację tej dziedziny medycyny ze szczególnym uwzględnieniem najbardziej wpływowych jej twórców i pionierów. Obszerna analiza powstawania tej, odrębnej obecnie, specjalizacji medycznej zawiera dorobek i zasługi istotnych postaci biorących udział w propagowaniu rozwoju nowych technik operacyjnych stosowanych u dzieci, jak również w scalaniu środowiska laryngologów zajmujących się chorobami wieku dziecięcego. W artykule zawarto informacje dotyczące historii najważniejszych ośrodków otolaryngologii dziecięcej w Polsce, w szczególności zlokalizowanych w Warszawie, Łodzi, Lublinie, Białymstoku, Bydgoszczy, Wrocławiu i Katowicach.

Abstract
The aim of this article is to describe the history of pediatric otolaryngology in Poland. The authors included its origins, development and current situation, with special consideration of the most influential creators and pioneers. This thorough analysis includes merits of the most important figures that participated in innovative operative technics promulgation and pediatric otolaryngology environment merging. This article contains historical data concerning the most essential medical centres in Poland, including those in Warsaw, Łódź, Lublin, Białystok, Bydgoszcz, Wrocław or Katowice.

Polskie Towarzystwo Pneumonologii Dziecięcej
The Polish Society of Pediatric Pneumonology
Zbigniew Doniec

Streszczenie
Polskie Towarzystwo Pneumonologii Dziecięcej, powołane z inicjatywy pediatrów pneumonologów dziecięcych jest organizacją, której celem jest szeroko rozumiana działalność na rzecz dziedziny medycznej, jaką są choroby płuc dzieci. Działalność ta jest rozwijana głownie w zakresie szkoleniowym we współpracy z innymi towarzystwami lekarskimi. Dotychczasowe doświadczenia i osiągnięcia wydają się potwierdzać zasadność idei, która przyświecała założycielom Towarzystwa w 2007 r.

Abstract
The Polish Society of Pediatric Pneumonology, an association established on the initiative of pediatricians – pediatric pneumonologists is an organization whose goal is widely understood activities for the medical field which are children’s lungs diseases. This activity is developed mainly in the training field in cooperation with other medical societies. Past experience and achievements seem to confirm the legitimacy of the idea that guided the founders of the Society in 2007.

Psychiatria dzieci i młodzieży – zarys rozwoju, stan obecny, implikacje na przyszłość
Child and adolescence psychiatry – outline of progress, status quo, implications for the future
Izabela Łucka, Monika Fryze

Streszczenie
Praca prezentuje historyczny zarys rozwoju psychiatrii dzieci i młodzieży w Polsce, z uwzględnieniem najważniejszych wydarzeń, które miały wpływ na charakter tej specjalizacji lekarskiej. Dodatkowo omawia aktualną sytuację dotyczącą świadczenia usług w zakresie psychiatrii wieku rozwojowego oraz przedstawia implikacje na przyszłość.

Abstract
The study presents historical outline of development of child and adolescence psychiatry in Poland, including the most important event which had had influence on characteristics of this medical speciality. Additionally it takes a chance to look at the current situation concerning provision of services in range of psychiatry of development age and lays out implications for the future.

Polskie Towarzystwo Stomatologii Dziecięcej – czym zajmuje się najmłodsze stomatologiczne towarzystwo naukowe w Polsce?
The Polish Society of Pediatric Dentistry – what are the activities of youngest dentistry scientific society in Poland?
Anna Jurczak, Iwona Gregorczyk-Maga

Streszczenie
Polskie Towarzystwo Stomatologii Dziecięcej (PTSD) zostało powołane w 2013 r. Celem jego statutowej działalności jest ujednolicanie wiedzy z zakresu stomatologii dziecięcej oraz opracowanie wytycznych w profilaktyce i lecznictwie dzieci obowiązujących w Polsce. PTSD aktywnie uczestniczy w prospołecznych akcjach edukacyjnych. Od początku istnienia organizuje cykliczne szkolenia i konferencje naukowe. Działalność naukowa PTSD jest realizowana także w oparciu o organ wydawniczy − kwartalnik „Nowa Stomatologia”.

Abstract
The Polish Society of Pediatric Dentistry was founded in 2013. The main purpose of its statutory activity is unification of pediatric dentistry knowledge, as well as prevention and treatment guidelines development in Poland. PSPD takes active part in public health educational projects. Since the very beginning, it has been organizing cyclical trainings and scientific congresses. PSPDs scientific and publishing activity is based on periodical “Nowa Stomatologia” journal.

Polskie Towarzystwo Wrodzonych Wad Metabolizmu – historia i teraźniejszość
The Polish Society of Inborn Errors of Metabolism – past and present
Jolanta Sykut-Cegielska

Streszczenie
Polskie Towarzystwo Wrodzonych Wad Metabolizmu (PTWWM) zostało zarejestrowane w 2015 r. jako kontynuacja Sekcji Wrodzonych Wad Metabolizmu (utworzonej już w 1995 r.), która należała do Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego. Aktualnie PTWWM liczy prawie 100 zarejestrowanych członków, a jego siedziba mieści się w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie.

Abstract
The Polish Society of Inborn Errors of Metabolism (PTWWM) was established in 2015, as a continuation of the Section of Inborn Errors of Metabolism (created already in 1995), which belonged to the Polish Pediatric Society. Currently there are almost one hundred registered members of PTWWM, which is located in the Institute of Mother and Child in Warsaw.