Apel Europejskiej Akademii Pediatrii – sierpień 2020 r.
Opracowanie – Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii [1]
Teresa Jackowska
Zalecenia umożliwiające funkcjonowanie placówek oświaty w okresie epidemii COVID-19 (jesień 2020)
Recommendations for the functioning of educational institutions during the COVID-19 epidemic (autumn 2020)
Magdalena Marczyńska, Maria Pokorska-Śpiewak, Teresa Jackowska
Choroba rotawirusowa i jej zapobieganie
Rotavirus disease and prevention
Teresa Jackowska
Wykorzystanie USG nerwu wzrokowego w pediatrii
Ultrasound of the optic nerve in pediatrics
Urszula Chrostek, Remigiusz Chrostek, Sonia Nogalska, Jan Godziński
Małe ciemię przednie – duży problem dla lekarza pediatry
Small anterior fontanelle – the big problem for pediatrician
Danuta Chlebna-Sokół, Karolina Beska-Bartecka
Drgawki noworodkowe
Neonatal seizures
Aleksandra Dudzik, Przemko Kwinta
Epidemiologia zakażeń HEV u pacjentów onkologicznych
Epidemiology of hepatitis E virus infection in oncology patients
Katarzyna Grzeszkiewicz, Paweł Łaguna, Michał Matysiak
Analiza przyczyn zgłaszania się pacjentów bez skierowania na szpitalny oddział ratunkowy
Analysis of the motives for self-referral to the emergency department
Katarzyna Mostowska-Fernandez, August Wrotek, Teresa Jackowska
Źródła pokarmowe węglowodanów w diecie dzieci w wieku 2-6 lat a świadomość rodziców na temat ich zawartości w produktach spożywczych
Food sources of carbohydrates in the diet of children aged 2-6 and parents’ awareness of their content in food products
Monika Maćków, Ewa Piotrowska, Monika Bronkowska
70-lecie zielonogórskiej pediatrii
70-years anniversary of pediatrics in Zielona Góra region
Marian Krawczyński, Zenon Owoc
Apel Europejskiej Akademii Pediatrii – sierpień 2020 r.
Opracowanie – Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii [1]
Teresa Jackowska
Zalecenia umożliwiające funkcjonowanie placówek oświaty w okresie epidemii COVID-19 (jesień 2020)
Recommendations for the functioning of educational institutions during the COVID-19 epidemic (autumn 2020)
Magdalena Marczyńska, Maria Pokorska-Śpiewak, Teresa Jackowska
Streszczenie
Pandemia coronavirus disease 2019 (COVID-19) wywołała wiele problemów w zakresie zdrowia i edukacji dzieci. Dla większości dzieci zysk związany z powrotem do szkół (poprawa dostępności nauki, mniej problemów psychologicznych, interakcje społeczne, aspekty ekonomiczne) przeważa nad ryzykiem związanym z COVID-19. Na prawidłowe działanie placówek oświatowych ma wpływ wiele czynników zależnych zarówno od rodzaju i możliwości lokalowych danej szkoły, jak i zaangażowania dyrekcji i grona pedagogicznego oraz rodziców. Najważniejsze jest jednak przedstawienie władzom placówek oświatowych rożnych możliwości ich funkcjonowania i dostępnych środków zapobiegawczych, tak by wypracowali plan umożliwiający prawidłową edukację i zmniejszenie ryzyka zachorowania na COVID-19.
W pracy przedstawiono zalecenia oparte na najnowszych rekomendacjach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (UNICEF), Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (CDC), Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) oraz towarzystw naukowych, jak Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) i Europejska Akademia Pediatrii (EAP). Zwrócono uwagę na bezpieczny powrót dzieci do szkół, organizację pracy w szkole, a także na szczepienia przeciwko grypie. Podkreślono również konieczność takich decyzji politycznych, podejmowanych zarówno przez władze centralne, jak i lokalne, które będą kształtowały dobrobyt naszych społeczeństw na nadchodzące lata i czyniły świat lepszym dla dzieci.
Słowa kluczowe: COVID-19, dzieci, edukacja, SARS-CoV-2, szkoła
Abstract
The coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic has caused many problems in the health and education of children. For most children, the benefits of returning to school (improved access to education, fewer psychological problems, social interactions, economic aspects) outweigh the risks of COVID-19. The proper functioning of educational institutions is influenced by many factors depending on the type and capacity of the given school, the involvement of the management and the teaching staff, as well as the parents. However, the most important issue is to provide the authorities of educational institutions various possibilities of their functioning and available preventive measures, so that they can develop a management plan that will enable proper education and reduce the risk of COVID-19.
The paper presents recommendations based on the latest recommendations of the World Health Organization (EHO), the United Nations Children’s Fund (UNICEF), the Center for Disease Prevention and Control (CDC), the European Center for Disease Prevention and Control (ECDC), the European Agency for Safety and Health at Work (EU-OSHA) and scientific societies such as the American Academy of Paediatrics (AAP) and the European Academy of Pediatrics (EAP). The paper pays attention to the safe return of children to school, the organization of school work, and flu vaccinations. Another key issue discussed is the necessity of such political strategies of both central and local authorities, that will shape the well-being of our societies in the years to come, and that will make the world better for children, was also emphasized.
Key words: COVID-19, children, education, SARS-CoV-2, school
Choroba rotawirusowa i jej zapobieganie
Rotavirus disease and prevention
Teresa Jackowska
Streszczenie
Zakażenie wywołane przez rotawirusy u dzieci z krajów europejskich osiąga najwyższy poziom wśród niemowląt od 6. miesiąca życia do 2 lat, ale zakażenie rotawirusem można również zaobserwować u starszych dzieci i u dorosłych.
Rotawirusy są sklasyfikowane serologicznie w serogrupy (A-G). Rotawirusy w grupie A są najczęstszą przyczyną zapalenia żołądka i jelit u małych dzieci na całym świecie. Szacunki sugerują, że w wieku 5 lat każde dziecko na świecie zostanie przynajmniej raz zarażone rotawirusami grupy A. Po zakażeniu wiele dzieci cierpi na ciężką chorobę i wymaga pomocy medycznej z powodu znacznej utraty płynów.
W 2006 r. Komisja Europejska zatwierdziła dwie żywe szczepionki przeciw rotawirusom do stosowania doustnego u niemowląt w celu zapobiegania zapaleniu żołądka i jelit wywołanego rotawirusem grupy A (RVGE): Rotarix™ (RV1) i RotaTeq™ (RV5). Już w 2007 r. WHO zaleciła włączenie szczepionek przeciw rotawirusom do krajowych programów szczepień.
W krajach europejskich objętych programami szczepień przeciw rotawirusom odnotowano znaczne zmniejszenie zapadalności na wywoływane przez nie choroby. Ponadto we wszystkich krajach objętych nadzorem stwierdzono zmniejszenie się liczby zakażeń wywołanych przez G1P[8], który nie jest już dominującym genotypem w żadnym z 14 krajów wchodzących do sieci EuroRotaNet.
W pracy omówiono chorobę rotawirusową i jej zapobieganie.
Słowa kluczowe: zakażenie rotawirusowe, szczepienie, Rotarix, RotaTeq
Abstract
Rotavirus infection in European children peaks among infants from 6 months to 2 years of age, but rotavirus infection can also be seen in older children and adults.
Rotaviruses are classified serologically into serogroups (A-G). Rotaviruses in group A are the most common cause of gastroenteritis in young children worldwide. Estimates suggest that by the age of five years, every child in the world will have been infected with group A rotaviruses at least once. While infected, many of these children will suffer severe disease and be in need of medical attention due to extensive fluid loss.
In 2006, two live rotavirus vaccines for oral use in infants were authorised by the European Commission for prevention of group A rotavirus-induced gastroenteritis (RVGE); Rotarix™ (RV1), and RotaTeq™ (RV5). Uptake of rotavirus vaccines into EU/EEA routine immunisation programmes has been limited. New rotavirus vaccines offer protection against these infections. Already in 2007 WHO recommended the inclusion of rotavirus vaccines into national immunisation programmes.
In European countries covered by rotavirus vaccination programs, there was a significant reduction in the incidence of rotavirus-induced disease. In addition, a decrease in the number of infections caused by G1P[8] was observed in all countries covered by surveillance, which is no longer the dominant genotype in any of the 14 countries entering the EuroRotaNet network.
Rotavirus disease and its prevention are discussed in the paper.
Key words: rotavirus infection, vaccination, Rotarix, RotaTeq
Wykorzystanie USG nerwu wzrokowego w pediatrii
Ultrasound of the optic nerve in pediatrics
Urszula Chrostek, Remigiusz Chrostek, Sonia Nogalska, Jan Godziński
Streszczenie
Budowa nerwu wzrokowego jest odmienna od budowy innych nerwów czaszkowych. Jest on otoczony pochewkami zbudowanymi z opon mózgowo-rdzeniowych, pomiędzy którymi znajduje się płyn mózgowo-rdzeniowy. W przypadku wyższego niż prawidłowe ciśnienia wewnątrzczaszkowego płyn mózgowo-rdzeniowy przepływa do przestrzeni między pochewkami, co skutkuje poszerzeniem pochewki nerwu wzrokowego. Możliwa jest ocena ultrasonograficzna grubości pochewek nerwu wzrokowego. USG nerwu wzrokowego z pomiarem osłonek w diagnostyce wzmożonego ciśnienia środczaszkowego jest metodą nie tylko czułą i specyficzną, lecz także tanią i bezpieczną dla pacjenta. Stwierdzono wysoką zgodność pomiarów nerwu wzrokowego wraz z osłonkami poprzez USG oraz MRI. Do badania wykorzystuje się głowicę liniową o wysokiej częstotliwości lub głowicę micro-convex.
Głowicę przykłada się na zamkniętą powiekę w dwóch płaszczyznach – poprzecznej i strzałkowej, a pomiaru osłonki nerwu wzrokowego dokonuje się w odległości 3 mm od gałki ocznej. W przypadku osób dorosłych wymiar osłonki nie powinien przekraczać 5 mm, w przypadku dzieci wciąż trwają dyskusje nad punktem odcięcia, proponowane normy to m.in. 4 mm u dzieci poniżej 1. r.ż. oraz 4,4-5 mm u starszych dzieci. Badanie to może być wykonywane w rożnych grupach wiekowych. Może być wykorzystywane przez lekarzy praktyków w przypadku m.in.: monitorowania pacjentów po urazach głowy, operacjach neurochirurgicznych, z zastawkami komorowo-otrzewnowymi, ale również u osób z niewydolnością wątroby lub świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 1.
Badanie ultrasonograficzne nerwu wzrokowego z pomiarem jego osłonek jest bezpiecznym, tanim i szybkim badaniem, mogącym być szeroko wykorzystywanym w diagnostyce dzieci i młodzieży.
Słowa kluczowe: nerw wzrokowy, ultrasonografia, dziecko, nadciśnienie wewnątrzczaszkowe
Abstract
The structure of the optic nerve is different from the other cranial nerves. It is ensheathed in all three meningeal layers. In the case of increased intracranial pressure, cerebrospinal fluid flows into the space between the meninges, which results in dilatation of the optic nerve sheath. Optic nerve sheath can be measured by ultrasound. Ultrasound and MRI measurements of optic nerve sheath have similar quality. High frequency linear or micro-convex transducer should be used for measurement. For adults, the casing size should not exceed 5 mm, for children the proposed norms are 4 mm for children under one year of age and 4.4-5 mm for older children. This study can be performed in various age groups. It can be used by practitioners to monitor patients after head injuries, neurosurgical operations, with ventricular-peritoneal valves, but also for patients with liver failure or newly diagnosed type I diabetes.
The ultrasound of the optic nerve with the measurement of its sheath is a safe, cheap and fast test that can be widely used in the diagnosis of children and adolescents.
Key words: optic nerve, ultrasonography, child, intracranial pressure
Małe ciemię przednie – duży problem dla lekarza pediatry
Small anterior fontanelle – the big problem for pediatrician
Danuta Chlebna-Sokół, Karolina Beska-Bartecka
Streszczenie
Ocena wielkości i czasu zamykania się ciemienia przedniego stanowi ważny element badania lekarskiego w 1. r.ż. dziecka. Ostatnio coraz częściej stwierdza się, już w pierwszych miesiącach życia, ciemię o wymiarach średnio ok. 1 cm (10 mm), które jest określane jako małe ciemię przednie. Ponieważ może to być objaw występujący w rożnych stanach chorobowych, stanowi istotny problem do ustalenia odpowiedniego postępowania przez lekarza w warunkach pracy ambulatoryjnej. Okazuje się jednak, że u zdrowych niemowląt małe wymiary ciemienia przedniego mogą być uwarunkowane genetycznie – małe ciemię przednie idiopatyczne. W przypadku wątpliwości co do prawidłowości tego stanu należy wykonać badania dodatkowe, w tym przede wszystkim oznaczenie stężenia witaminy D w surowicy krwi, zawsze przed odstawieniem jej profilaktycznego stosowania.
Słowa kluczowe: małe ciemię przednie, stężenie witaminy D
Abstract
The rating size and closing time of the anterior fontanelle is an appropriate element of the medical examination in the first year of child’s life. Recently it is more and more often stated, already in the first months of life, presence of fontanelle which dimensions are on average about 1 cm (10 mm) and which is determined as the small anterior fontanelle. Because it can be a symptom occurring in various disease states, it is a significant problem to determine appropriate doctor’s procedure in outpatient work. However, it turns out that in healthy infants small anterior fontanelle can be genetically determined – small idiopathic anterior fontanelle. In case of doubts of this, additional tests should be performed, essentially vitamin D concentration in blood serum, always before discontinuing its prophylactic use.
Key words: small anterior fontanelle, vitamin D concentration
Drgawki noworodkowe
Neonatal seizures
Aleksandra Dudzik, Przemko Kwinta
Streszczenie
Drgawki noworodkowe, czyli zaburzenia napadowe przebiegające z nieprawidłową czynnością bioelektryczną mózgu u noworodków do 28. dnia życia lub u dzieci urodzonych przedwcześnie do 44 tygodni wieku liczonego od daty ostatniej miesiączki, są wciąż niewystarczająco poznanym, a istotnym problemem klinicznym. Występują u 1-5/1000 noworodków urodzonych w fizjologicznym terminie oraz 10-130/1000 dzieci urodzonych przedwcześnie. Rozpoznanie nie jest łatwe, diagnostyka różnicowa powinna uwzględniać epizody napadowe niepadaczkowe oraz zachowania noworodka mieszczące się w spektrum fizjologii. Ostatecznym potwierdzeniem są nieprawidłowości w konwencjonalnym badaniu EEG. Ponad 85% przypadków to drgawki ostre, objawowe, których najczęstszymi przyczynami są encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna, udary krwotoczne i niedokrwienne, wady anatomiczne mózgu, zakażenia. Do rzadszych przyczyn należy tło metaboliczne i genetycznie uwarunkowane zespoły padaczek noworodkowych. Leczenie przyczynowe jest możliwe tylko u ograniczonej liczby dzieci, podstawą jest zatem odpowiednie stosowanie leków przeciwdrgawkowych. Lekiem pierwszego rzutu jest nadal fenobarbital, kontrowersje dotyczą doboru kolejnej linii postępowania.
Słowa kluczowe: noworodek, drgawki, padaczka, elektroencefalografia, fenobarbital
Abstract
Neonatal seizures are epileptic fits with pathological bioelectrical functioning of the brain in patients younger than 28 days or 44 weeks of post-menstrual age, when preterm babies are concerned. They are an essential clinical issue, currently not enough investigated by the scientists. They are present in 1-5/1000 full-term babies and 10-130/1000 preterms. Recognition of neonatal seizures is complicated. Differential diagnosis should include non-epileptic fits and physiological, but atypical behavior of the newborn. The final confirmation is pathological bioelectrical activity in conventional EEG. 85% of the cases are acute, symptomatic seizures. Their most common reasons are hypoxic-ischemic encephalopathy, hemorrhagic or ischemic stroke, structural defects of the brain, infections. Less common causes of neonatal seizures include metabolic disorders and genetic syndromes connected with neonatal epilepsy. Treatment of the underlying disease is possible only in a limited group of patients, the basis of the therapy is appropriate use of anti-epileptic drugs. Currently phenobarbital is considered in medical literature as the first-choice medication to alleviate neonatal seizures. The second-line treatment is still a matter of controversy.
Key words: newborn, seizures, epilepsy, electroencephalography, phenobarbital
Epidemiologia zakażeń HEV u pacjentów onkologicznych
Epidemiology of hepatitis E virus infection in oncology patients
Katarzyna Grzeszkiewicz, Paweł Łaguna, Michał Matysiak
Streszczenie
Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu E (hepatits E virus genotype 3 – HEV-3) powoduje najczęściej infekcje asymptomatyczne lub samoograniczające się ostre zapalenie wątroby u pacjentów immunokompetentnych. Biorcy przeszczepów i pacjenci z nowotworami hematologicznymi stanowią istotną grupę ryzyka przewlekłego zakażenia HEV lub zakażenia o ciężkim przebiegu. W diagnostyce zakażenia HEV wykorzystuje się badania serologiczne i genetyczne. Dzięki nim u 43,5% dawców krwi w Polsce wykryto dodatnie przeciwciała anty-HEV IgG. Dane te, a także dane z piśmiennictwa, wskazują na zasadność wprowadzenia standardowych badań przesiewowych w kierunku zakażenia HEV u pacjentów z obniżoną odpornością oraz u dawców krwi.
Słowa kluczowe: HEV, pacjenci z obniżoną odpornością, HSCT
Abstract
Hepatits E virus genotype 3 usually causes asymptomatic infections or self-limiting acute hepatitis in immunocompetent patients. Transplant recipients and patients with hematological malignancies are an important risk group for chronic HEV infection or severe liver disease. Serology and molecular markers are used for diagnosis. In a recent study, 43.5% Polish blood donors were anti-HEV IgG positive. The above mentioned, as well as literature search, give reasonable indication for standard anti-HEV testing in immunocompromised patients and blood donors.
Key words: HEV, immunocompromised patients, HSCT
Analiza przyczyn zgłaszania się pacjentów bez skierowania na szpitalny oddział ratunkowy
Analysis of the motives for self-referral to the emergency department
Katarzyna Mostowska-Fernandez, August Wrotek, Teresa Jackowska
Streszczenie
Wstęp. Szpitalny oddział ratunkowy (SOR) jest miejscem udzielania świadczeń zdrowotnych w sytuacji nagłego zagrożenia zdrowia. Na SOR pacjenci mogą być przyjmowani zarówno na podstawie skierowania od lekarza, jak i bez skierowania.
Cel. Celem niniejszej pracy była analiza przyczyn zgłaszania się pacjentów bez skierowania na szpitalny oddział ratunkowy w latach 2017-2018.
Materiał i metody. Analizę przeprowadzono na podstawie 271 ankiet dobrowolnie wypełnionych przez rodziców dzieci zgłaszających się bez skierowania na SOR od 1 stycznia 2017 r. do 31 sierpnia 2018 r. (20 miesięcy).
Wyniki. Najczęstszą przyczyną zgłaszania się pacjentów bez skierowania na SOR był brak miejsc u lekarza w poradni, zgłoszony przez 51,2% ankietowanych. Problem ten jest szczególnie istotny w okresie jesienno-zimowym. Najwięcej (35%) dzieci zgłaszało się na SOR bez skierowania między 1. r.ż. a 3. r.ż., a najmniej (19,6%) w 1. r.ż.
Wnioski. Niepokojącym zjawiskiem, najczęściej wskazywanym przez rodziców, jest brak możliwości wizyty z chorym dzieckiem u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w dniu zgłoszenia. Wymaga to dalszej analizy oraz poszukiwania rozwiązań systemowych, które usprawniłyby opiekę nad dziećmi w Polsce.
Słowa kluczowe: opieka ambulatoryjna, SOR
Abstract
Introduction. The hospital emergency department is a place where health services are provided in case of a sudden illness. Patients can be admitted to the emergency department on the basis of a referral from a physician or without a referral.
Aim. The aim of this study was to analyze the motives for self-referral to the pediatric emergency department in 2017 and 2018.
Material and methods. The analysis was based on 271 questionnaires voluntarily completed by parents of children admitted to emergency department without being referred between 1st of January 2017 and 31st of August 2018 (20 months).
Results. The most common reason for self-referral to pediatric emergency department was lack of access to a primary care doctor reported by 51.2% of respondents. This problem is particularly important in the autumn and winter period. The majority of children (35%) coming to the emergency department without a referral were between the first and the third year of life and the lowest number of children (19.6%) were in the first year of life.
Conclusions. A worrying phenomenon, most often indicated by parents, is the inability of primary care physician appointment with the sick child on the same day. This requires further analysis and searching for system solutions that would improve a pediatric healthcare in Poland.
Key words: primary care, emergency department
Źródła pokarmowe węglowodanów w diecie dzieci w wieku 2-6 lat a świadomość rodziców na temat ich zawartości w produktach spożywczych
Food sources of carbohydrates in the diet of children aged 2-6 and parents’ awareness of their content in food products
Monika Maćków, Ewa Piotrowska, Monika Bronkowska
Streszczenie
Wstęp. Nadwaga i otyłość to jedne ze współczesnych problemów zdrowia publicznego, które szczególnie dotyczą dzieci i młodzieży. Do czynników mających wpływ na nadmierną masę ciała zalicza się głownie brak aktywności fizycznej, a także spożywanie produktów obfitujących w węglowodany proste, którymi są: słodycze, owoce, niektóre produkty zbożowe, soki, gazowane i niegazowane napoje oraz wody smakowe. Celem pracy było poznanie źródeł pokarmowych węglowodanów wśród dzieci w wieku 2-6 lat oraz ocena świadomości rodziców na temat zawartości węglowodanów prostych zamieszczonej na opakowaniach produktów spożywczych.
Materiał i metody badań. Badanie przeprowadzono w okresie od lutego do maja 2018 r. we wrocławskich żłobkach i przedszkolach wśród 80 rodziców. W celu uzyskania wyników posłużono się walidowanym kwestionariuszem, składającym się z pytań zamkniętych. Obliczeń dokonano za pomocą programu Microsoft Excel 2010 oraz programu Stat Soft Statistica 13.3.
Wyniki. Dosładzanie napojów zadeklarowało ponad 56% rodziców. Najczęściej dosładzano ciepłe napoje miodem. Ponad 44% dzieci słodycze spożywało 1-2 razy w tygodniu. Połowa ankietowanych (40 osób) deklarowała spożywanie warzyw przez dzieci 2-3 razy dziennie. Na zawartość cukru na opakowaniu zawsze zwracało uwagę 47,5% rodziców (38 osób).
Wnioski. Niezbędna jest edukacja żywieniowa rodziców i korygowanie ich zachowań konsumenckich, szczególnie w zakresie informacji o składnikach odżywczych znajdujących się na opakowaniach produktów spożywczych. Ma to znaczenie w prewencji wielu przewlekłych chorób niezakaźnych, w tym nadwagi i otyłości.
Słowa kluczowe: cukry, dzieci, świadomość, słodycze
Abstract
Introduction. Main factors contributing to an excessive weight include lack of physical activity and consumption of food products rich in simple carbohydrates such as: sweets, fruits, some wheat products, juices and softdrinks. The aim of this study was to explore the dietary sources of carbohydrates in children aged 2-6 and to assess parental awareness of simple carbohydrate content on food product packaging.
Materials and methods. The study was conducted between February and May 2018 in nurseries and pre-schools in Wrocław and included 80 parents. Results have been gathered using a validated questionnaire, consisting of closed questions. Analysis was conducted using Microsoft Excel 2010 and Stat Soft Statistica 13.3 programs.
Results. Over 56% of parents declared sweetening drinks. The most common declared practice was sweetening warm drinks with honey. Over 44% of children consumed sweets 1-2 times a week. Half of the respondents (40 people) declared the consumption of vegetables by children 2-3 times a day. 47.5% of parents (38 people) declared that they always pay attention to sugar content on food product packaging.
Conclusions. It is vital to provide nutrition education to parents and modify their consumer behaviours, especially when it comes to information on nutrients listed on food product packaging. This is important in the prevention of many chronic non-communicable diseases, including overweight and obesity.
Key words: sugars, children, awareness, sweets
70-lecie zielonogórskiej pediatrii
70-years anniversary of pediatrics in Zielona Góra region
Marian Krawczyński, Zenon Owoc
Streszczenie
Początek działalności oddziału dziecięcego w Zielonej Górze sięga 1951 r. Przez 9 lat funkcjonował on w bardzo trudnych warunkach w budynku poza szpitalem.
W okresie ponad 30 lat rozwój i postępy zielonogórskiej pediatrii odbywały się pod kierunkiem pediatrów: Zbysława Kopyścia i Ireny Smyk (primo voto Kraszewska). Zbysław Kopyść był ordynatorem oddziału pediatrycznego miejscowego szpitala (1955-1991). Poza problematyką diagnostyczno-leczniczą ze swoim zespołem inicjował na skalę międzynarodową działalność naukową w zakresie rzadkich zespołów i chorób u dzieci (m.in. powstały opracowania książkowe i publikacje w „Human Genetics”). Irena Smyk była natomiast dyrektorem Wojewódzkiej Przychodni Ochrony Macierzyństwa i Zdrowia Dziecka (1955-1991) z wiodącą w województwie działalnością organizacyjno-społeczną i szkoleniową. W 1990 r. ordynatorami 12 powiatowych oddziałów pediatrycznych byli specjaliści pediatrii, często przez okres ponad 20 lat. Kwalifikowani pediatrzy kierowali również oddziałami neonatologicznymi.
Postępy w terapii umożliwiły coraz skuteczniejsze leczenie ostrych infekcji niemowlęcych (biegunki bakteryjne i zapalenia płuc), a szczepienia zmniejszyły zachorowalność dzieci na gruźlicę, poliomyelitis, błonicę i krztusiec. Współczynnik umieralności niemowląt w województwie obniżono z 118,4 w 1950 r. do 4,2 w 2018 r.
Mimo że Zielona Góra stała się medycznym ośrodkiem akademickim, systematycznie zmniejsza się liczba oddziałów pediatrycznych i pogłębia niedobór lekarzy pediatrów. Jasnym punktem na najbliższą przyszłość jest kończąca się budowa nowoczesnego Centrum Zdrowia Matki i Dziecka o pełnym zakresie działalności diagnostyczno-laboratoryjnej.
Słowa kluczowe: pediatria, region zielonogórski, historia
Abstract
Pediatric ward in Zielona Góra was founded in 1951. However, for 9 years it has been functioning in very bad conditions of non-hospital building.
In an over 30-years period the development and progress of Zielona Góra pediatrics were done under supervision of two pediatricians: dr Zbysław Kopyść and dr Irena Smyk (primo voto Kraszewska). Zbysław Kopyść was a head of pediatric hospital ward (1955-1991) and he managed not only the diagnostic and therapeutic activity but also the international scientific activity in the field of rare pediatric syndromes and disorders (monographies and publications – eg. in “Human Genetics” journal). Dr Irena Smyk wad a head of Regional Outpatient Clinic for Maternity and Children’s Health Care (1955-1991) with a leading regional activity in the field of medical education and administration. In 1990 all the heads of 12 pediatric wards in district hospitals were specialists in pediatrics, often with over 20-years experience. Well qualified pediatricians were also the heads of neonatological wards.
The progress in therapy enabled more and more efficient treatment of acute infantile infections (esp. bacterial diarrheas and pneumonias) and vaccinations decreased the incidence of tuberculosis, poliomyelitis, diphtheria and pertussis in children. The infant mortality rate in was decreased from 118.4 in 1950 to 4.2 in 2018.
Although Zielona Góra became a medical academic center, the number of pediatric wards and pediatricians systematically decreases. A bright perspective for the close future is the building of modern Mother and Child Health Center, which will offer full diagnostic and therapeutic service.
Key words: pediatrics, Zielona Góra region, history
Reklama
