Acyklowir vs. walacyklowir. Porównanie skuteczności terapii i sposobu dawkowania leków w praktyce dermatologicznej
Aciclovir vs. valaciclovir. Comparison of the effectiveness of therapy and drug dosage in dermatological practice
Katarzyna Gutfreund, Wojciech Bienias, Marta Pastuszka, Anna Szewczyk, Magdalena Oszukowska, Marcin Noweta, Andrzej Kaszuba
 
Streszczenie
Acyklowir i walacyklowir to leki przeciwwirusowe z grupy syntetycznych analogów nukleozydów. Wskazaniem do ich zastosowania w dermatologii są najczęściej zakażenia wirusem opryszczki oraz ospy wietrznej/półpaśca. W przypadku leczenia opryszczki wargowej oraz narządów płciowych acyklowir oraz walacyklowir mogą być stosowane do leczenia zakażenia pierwotnego, nawrotów opryszczki lub przyjmowane w celu zapobiegania częstym nawrotom w terapii supresyjnej. Leczenie oboma lekami niesie istotne korzyści dla pacjenta. Skuteczność acyklowiru i walacyklowiru jest zbliżona w przypadku terapii opryszczki wargowej i opryszczki narządów płciowych. Natomiast w przypadku półpaśca walacyklowir w rekomendowanym schemacie dawkowania wykazuje przewagę nad acyklowirem pod względem skuteczności znoszenia bólu w przebiegu choroby oraz zapobiegania neuralgii popółpaścowej. Walacyklowir z powodu lepszej biodostępności wymaga rzadszego podawania niż acyklowir. Oba leki charakteryzują się dobrym profilem bezpieczeństwa.
 
Słowa kluczowe: acyklowir, walacyklowir, opryszczka, półpasiec, leczenie 

Zastosowanie propranololu w leczeniu skórnych naczyniaków krwionośnych u dzieci
The use of propranolol in the treatment of cutaneous infantile haemangiomas
Dorota Jarzębicka, Piotr Rudziński, Marta Sobczak
 
Streszczenie
Przypadkowe odkrycie francuskich naukowców wzbogaciło listę wskazań stosowania propranololu o terapię powierzchniowych naczyniaków u niemowląt. Dotychczasowo ta najczęstsza grupa łagodnych nowotworów wieku dziecięcego leczona była farmakologicznie przy użyciu steroidów miejscowych i systemowych oraz środków antyangiogennych, czemu towarzyszyła duża liczba efektów ubocznych i ograniczona skuteczność. Metody inwazyjne z kolei charakteryzuje zwiększone ryzyko powikłań i bólu. Nowa opcja terapeutyczna umożliwia interdyscyplinarne podejście i współpracę dermatologów oraz specjalistów z innych dziedzin medycyny w terapii powierzchniowych naczyniaków u niemowląt. Co więcej, lek staje się alternatywą dla obecnego leczenia, będąc metodą bardziej skuteczną, związaną z łagodniejszymi działaniami ubocznymi. Dokładny mechanizm działania propranololu w kontekście leczenia naczyniaków dziecięcych nie jest jeszcze poznany, co stanowi obecnie wyzwanie dla naukowców i daje szerokie pole do badań. Praca opisuje poprzednie metody leczenia i porównuje je z terapią propranololem. Podsumowuje dotychczasowe hipotezy dotyczące prawdopodobnych mechanizmów działania propranololu w leczeniu naczyniaków dziecięcych. Przedstawiono przeciwwskazania, wskazania, sposób kwalifikacji pacjentów do omawianej pionierskiej terapii. Zebrane informacje podsumowują dotychczasowe doniesienia z różnych ośrodków naukowych.

 
Słowa kluczowe: naczyniak dziecięcy, beta bloker, glikokortykosteroidy, porównanie metod terapeutycznych, leczenie 

Znaczenie ichtiolu we współczesnej dermatologii – przegląd literatury
Current use and future potential role of ichthammol in dermatology – literature review
Paweł Bartkiewicz, Zygmunt Adamski
 
Streszczenie
Zastosowanie ichtiolu w dermatologii w leczeniu chorób skóry o podłożu zapalnym oraz chorób infekcyjnych w laryngologii jest znane od dziesięcioleci na całym świecie. Działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze zostało potwierdzone w wielu badaniach in vitro, a skuteczność oraz dobra tolerancja ichtiolu w leczeniu miejscowym są potwierdzone wieloletnimi obserwacjami w praktyce klinicznej. Pomimo skuteczności w leczeniu schorzeń skóry, w ostatnim czasie obserwuje się marginalizację znaczenia ichtiolu w leczeniu miejscowym dermatoz. Taki stan rzeczy ulega stopniowej zmianie, jednak sam fakt mylenia ichtiolu z preparatami dziegciowymi i związane z tym obawy dodatkowo zmniejszają zainteresowanie jego stosowaniem w środowisku specjalistów. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie zagadnień związanych ze stosowaniem ichtiolu w dermatologii, które zostały potwierdzone w badaniach i opisane w dostępnej literaturze.
 
Słowa kluczowe: ichtiol jasny, ichtiol ciemny, choroby skóry 

Rola tkanki tłuszczowej i insulinooporności w patogenezie zespołu metabolicznego
The role of tissue fat and insulin resistance in the pathogenesis of the metabolic syndrome
Sebastian Uczniak, Andrzej Kaszuba
 
Streszczenie
Badania retrospektywne prowadzone nad dużymi grupami pacjentów z łuszczycą wykazały zwiększoną częstość występowania zaburzeń sercowo-naczyniowych u chorych dotkniętych tą dermatozą. Do wystąpienia i rozwoju chorób sercowo-naczyniowych prowadzą zaburzenia gospodarki lipidowej, węglowodanowej oraz otyłość brzuszna – składowe zespołu metabolicznego. U chorych z łuszczycą obserwuje się częstsze występowanie wskaźników zespołu metabolicznego. Stan ten prawdopodobnie związany jest z istnieniem przewlekłego procesu zapalnego mediowanego przez takie cytokiny, jak TNF-α i IL-6. Większość badaczy jest zdania, że podłożem zmian w zespole metabolicznym jest aktywność (immunologiczna, metaboliczna oraz paraendokrynna) trzewnej tkanki tłuszczowej, prowadząca do rozwoju ogólnoustrojowego stanu zapalnego. W artykule przedstawiono współczesne koncepcje związku trzewnej tkanki tłuszczowej z insulinoopornością oraz wspólne ścieżki patogenetyczne tego stanu z łuszczycą.
 
Słowa kluczowe: zespół metaboliczny, otyłość, insulinooporność 

Zespół Birt-Hogg-Dubé – przegląd literatury 
Birt-Hogg-Dubé syndrome – literature review
Sebastian Uczniak, Kamila Uczniak, Wojciech Bienias, Katarzyna Bartkowiak-Kaszuba, Magdalena Kozłowska, Andrzej Kaszuba
 
Streszczenie
Spośród genetycznie uwarunkowanych chorób skóry genodermatozy towarzyszące nowotworom narządów wewnętrznych budzą szczególne zainteresowanie ze względu na możliwość wczesnej identyfikacji pacjentów, u których istnieje zwiększone, wrodzone ryzyko rozwoju złośliwych procesów rozrostowych. W większości przypadków manifestacja skórna poprzedza ujawnienie się nowotworów złośliwych narządów wewnętrznych, a zmiany skórne mają przeważnie charakter łagodny. Przyczyną zaburzeń, zarówno tych łagodnych w skórze, jak i złośliwych, w narządach wewnętrznych, są mutacje w genach supresorowych guza, genach kontroli wzrostu oraz genach naprawy DNA. W artykule przedstawiono klinikę zespołu Birt-Hogg-Dubé (BHD) w kontekście współczesnych badań dotyczących patogenezy tego schorzenia. Zwięźle przedstawiono zespół zmian klinicznie podobnych do nieprawidłowości występujących w zespole BHD w zakresie badania dermatologicznego, lecz bez towarzyszących nieprawidłowości w narządach wewnętrznych. Opisywane schorzenie Starink i wsp. określili jako familial multiple discoid fibromas (FMDF).
 
Słowa kluczowe: zespół Birt-Hogg-Dubé, familial multiple discoid fibromas (FMDF), fibrofolliculoma, trichodiscoma, accrochordons 

Komunikacja lekarz–pacjent w praktyce dermatologicznej – cz. I
Doctor-patient communications in dermatological practice – part I
Anna Zalewska-Janowska
 
Streszczenie
Najnowsze badania wskazują, że percepcja pacjentów w trakcie wizyt lekarskich w 90% dotyczy kwestii formy komunikacji lekarza (tembr głosu, mowa ciała), a w maksymalnie 10% treści merytorycznych. Na pierwszy rzut oka wyniki te wydają się przytłaczające i smutne dla każdego profesjonalisty. Są one dla nas, lekarzy, wskaźnikiem do przeformułowania sposobu udzielania porad dermatologicznych w celu optymalizacji kontaktu z pacjentem i własnej satysfakcji z wykonywanej pracy. Konsultacja lekarska powinna obejmować poruszenie w rozmowie z pacjentem elementów, które służą powstaniu u niego adekwatnego obrazu własnej choroby, a należą do nich: identyfikacja objawów, przyczyny i następstwa choroby, czas trwania choroby, skuteczność leczenia, osobista kontrola nad przebiegiem choroby, rozumienie choroby oraz reprezentacja emocjonalna. Metodologia „wejścia w buty drugiej osoby” wydaje się być niezwykle efektywna w kontaktach lekarz–pacjent. Pamiętać jednak należy, że zbyt dosłowne utożsamianie się z pacjentem również nie jest najlepszym rozwiązaniem. Wskazana jest raczej płynna równowaga – empatyczna komunikacja z zachowaniem własnej tożsamości, odrębności i dbaniem zarówno o pacjenta, jak i o siebie, aby nie doprowadzić do sytuacji, w której „ślepy prowadził kulawego”. W artykule przedstawiono przykłady komunikacji z pacjentem z chorobą skóry z własnej praktyki lekarskiej.
 
Słowa kluczowe: komunikacja interpersonalna, pacjent, personel medyczny, empatia, równowaga 

 Rys historyczny rozwoju wenerologii 
An outline of the history of venereology
Dariusz Staszek

 
Streszczenie
Choroby weneryczne towarzyszyły ludzkości od zarania dziejów. Pomimo postępu nauki i wielkich odkryć w dziedzinie farmakologii, podobnie jak w przeszłości, tak i obecnie stanowią one istotny problem medyczny oraz społeczny. Gwałtowny przebieg chorób wenerycznych, przede wszystkim kiły, ich rozpowszechnienie, powikłania i następstwa powodowały, że stanowiły one problem wielkiej wagi. Słaba skuteczność leków lub jej brak oraz trudności diagnostyczne i bezradność wobec kiły wrodzonej dodatkowo potęgowały frustrację świata medycznego i społeczeństwa. W pracy przedstawiono zarys rozwoju wenerologii, ze szczególnym uwzględnieniem pochodzenia kiły. W dalszej części przybliżono stosowane historyczne już metody leczenia oraz przeanalizowano ich wartość terapeutyczną.
 
Słowa kluczowe: wenerologia, kiła, rtęć 

Trudności terapeutyczne w leczeniu ziarniniaka grzybiastego 

Therapeutic difficulties in the treatment of mycosis fungoides
Magdalena Jałowska, Karolina Olek-Hrab, Ryszard Żaba, Zygmunt Adamski
 
Streszczenie
Wprowadzenie: Ziarniniak grzybiasty jest najczęściej występującym chłoniakiem skóry. Wywodzi się z pierwotnych komórek T i charakteryzuje długoletnim, przewlekłym przebiegiem z ewolucją zmian skórnych.
Cel pracy: Omówienie trudności terapeutycznych ziarniniaka grzybiastego.
Opis przypadku: Przedstawiono przypadek dotyczący 60-letniego pacjenta z mycosis fungoides (MF) objętego opieką przez Klinikę Dermatologii w Poznaniu w latach 1987-1990 oraz w latach 2003 i 2012-2013. Pierwsze zmiany skórne pojawiły się w 1985 r. pod postacią drobnych zmian rumieniowo-złuszczających zlokalizowanych w pachwinach. MF rozpoznano w 1988 r. na podstawie badania histopatologicznego oraz obrazu klinicznego. U pacjenta od 1989 r. stosowano glikokortykosteroidoterapię, PUVA-terapię, chemioterapię oraz radioterapię. Następnie w ramach programu klinicznego Ligand był leczony w Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych w Warszawie przez 4 lata preparatem Ontak, z poprawą. Ponadto w 2009 r. leczony interferonem, bez poprawy. W styczniu 2012 r. rozpoczęto terapię cyklem naświetlań UVA-1. W czerwcu 2013 r. do leczenia włączono metotreksat.
Wnioski: Przedstawiony przypadek ukazuje trudności diagnostyczne i terapeutyczne wynikające z przewlekłego, wieloletniego przebiegu choroby z licznymi okresami zaostrzeń oraz brakiem możliwości jej całkowitego wyleczenia. Jako alternatywą metodę leczenia MF włączono metotreksat w niskich dawkach 10 mg/tydz. podawany podskórnie.
 
Słowa kluczowe: ziarniniak grzybiasty, leczenie, małe dawki metotreksatu