Największym zagrożeniem dla płodu (50% zakaźności) są zakażenia pierwotne, do których dochodzi w okresie bezpośrednio poprzedzającym poród. U ciężarnych, u których występuje pierwsze zakażenie HSV-2, ale u których w krążeniu znajdują się przeciwciała skierowane przeciwko HSV-1, prawdopodobieństwo zakażenia płodu wynosi 20%. Prawdopodobieństwo to maleje do blisko 1% u kobiet ciężarnych, u których występują nawroty opryszczki. Powyższe liczby wydają się dowodzić, że obecność przeciwciał neutralizujących w krążeniu matki spełnia rolę ochronną w stosunku do płodu.
Jak już wspomniano, zakażenia w czasie akcji porodowej należą do najczęstszych. Noworodek, przechodząc przez kanał rodny, styka się z wydzieliną ze zmian czynnych u matki, zawierających wirusy opryszczki. Do zakażenia może dojść również w czasie bezobjawowego wydzielania wirusów przez matkę.
Następstwem okołoporodowego zakażenia noworodka są dwojakiego rodzaju zmiany: ograniczone i rozsiane. W zmianach ograniczonych występują: wysiewy pęcherzyków na skórze, zakażenie rogówki (keratitis dendritica), zapalenie jamy ustnej (stomatitis herpetica) lub zapalenie opon mózgowych i mózgu (meningoencephalitis herpetica). W postaci rozsianej, będącej następstwem wiremii, narządami najczęściej zaatakowanymi są: ośrodkowy układ nerwowy, wątroba, płuca i szpik kostny. Zmiany skórne obserwuje się u 50-70% noworodków zakażonych wirusem opryszczki. Pod względem klinicznym nie różnią się one od zmian występujących u dorosłych. Mogą wystąpić w każdym miejscu na skórze, najczęściej na głowie lub pośladkach, w zależności od tego, które z nich było w czasie porodu tzw. organem przodującym. U pewnej części noworodków z ograniczoną formą opryszczki, szczególnie w przypadkach, gdzie zaniedbano leczenia, może dojść do rozsianego zakażenia i wystąpienia objawów świadczących o zajęciu ośrodkowego układu nerwowego lub innych narządów wewnętrznych. Jest to bardzo groźne powikłanie, które mimo zastosowania agresywnego leczenia przeciwwirusowego ma często niepomyślne zakończenie.
Ponieważ zakażenia in utero są na szczęście rzadkie, a większość zakażeń ma miejsce w czasie porodu, kobiety, u których w wywiadzie stwierdzono opryszczkę narządów płciowych, należy otoczyć szczególną opieką. W razie pojawienia się czynnych zmian skórnych na narządach płciowych w okresie poprzedzającym poród, należy rozważyć potrzebę wykonania cięcia cesarskiego, które wcześnie wykonane może uchronić noworodka przed zakażeniem. W każdym przypadku opryszczki narządów płciowych stwierdzonym u kobiety w wieku rozrodczym należy ją pouczyć o niebezpieczeństwach związanych z ciążą. Kobiety te w przypadku zajścia w ciążę powinny niezwłocznie powiadomić ginekologa o fakcie zakażenia wirusem opryszczki i być monitorowane (częste badania kontrolne połączone z badaniami na obecność wirusów opryszczki) aż do momentu rozwiązania.
Decyzję co do porodu (siłami natury lub cięcia cesarskiego) należy pozostawić położnikowi, który, kierując się wynikami badań, zdecyduje, jaki rodzaj porodu jest najbezpieczniejszy z punktu widzenia zdrowia dziecka. Dzieci urodzone przez matki zakażone wirusem opryszczki powinny być monitorowane, a w razie wystąpienia objawów zakażenia, hospitalizowane i jak najszybciej leczone.
Źródło: Mroczkowski T.F.: Opryszczka narządów płciowych, [w:] Choroby przenoszone drogą płciową, pod red. T. F. Mroczkowskiego, wyd. III poprawione i uzupełnione. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2012, ss. 117-118.
