Dermatologia Praktyczna

Ponadto nie wolno mu stosować metod nieuczciwej konkurencji, szczególnie w zakresie nierzetelnego informowania o swoich możliwościach działania, jak i kosztach leczenia.

Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z 5 grudnia 1996 r. określa szczegółowo sposób wykonywania przez lekarzy swojego zawodu. Zakres wymaganej i dopuszczalnej informacji określa Uchwała Naczelnej Rady Lekarskiej Nr 29/11/VI z dnia 16 grudnia 2011 roku.

Lekarz wykonujący indywidualną praktykę lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską może podawać do publicznej wiadomości, na zasadach określonych w uchwale, informację o udzielaniu świadczeń zdrowotnych:

1. Tytuł zawodowy.

2. Imię i nazwisko.

3. Miejsce, dni i godziny przyjęć.

Informacja może ponadto zawierać następujące dane:

1. Stopień naukowy.

2. Tytuł naukowy.

3. Specjalizacje.

4. Umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonych świadczeń zdrowotnych.

5. Szczególne uprawnienia.

6. Numer telefonu.

Lekarz prowadzący praktykę może informować o udzielaniu świadczeń zdrowotnych wyłącznie poprzez:

1. Nie więcej niż 2 stałe tablice ogłoszeniowe na zewnątrz budynku, w którym prowadzona jest praktyka i ew. dodatkowo nie więcej niż 2 tablice ogłoszeniowe przy drogach dojazdowych do siedziby praktyki.

2. Ogłoszenia prasowe w rubrykach dotyczących usług medycznych.

3. Informacje zawarte w książkach telefonicznych i informatorach o usługach medycznych w dziale dotyczącym usług lekarskich.

4. Informację elektroniczną (Internet, specjalne telefony informacyjne).

Tablice powinny zawierać w górnej części napis np. „Praktyka stomatologiczna” lub „Specjalistyczna praktyka stomatologiczna”.

Tablice ogłoszeniowe powinny mieć kształt prostokąta o wymiarach nie więcej niż 40 cm na 60 cm.

Informacja nie może nosić cech reklamy, a w szczególności zawierać:

1. Żadnej formy zachęty do korzystania ze świadczeń zdrowotnych.

2. Potocznych określeń, obietnic, informacji o metodach i czasie leczenia.

3. Określenia cen i sposobu płatności.

4. Informacji o jakości sprzętu medycznego.

Z art. 52 ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne wynika, że reklamą produktu leczniczego jest każda działalność polegająca na informowaniu lub zachęcaniu do stosowania produktu leczniczego, mająca na celu zwiększenie:

• liczby przepisywanych recept,
• dostarczania, sprzedaży lub konsumpcji produktów leczniczych.

Z brzmienia przepisu art. 52 ustawy Prawo farmaceutyczne wynika, że istotnym elementem reklamy produktu leczniczego jest zamiar wywołania określonej reakcji potencjalnych klientów. Dlatego też za reklamę produktu leczniczego należy uznać każdą działalność, niezależnie od konkretnego, indywidualnego sposobu i metody jej przeprowadzenia oraz użytych do jej realizacji środków, jeśli celem tej działalności jest zwiększenie sprzedaży reklamowanego produktu leczniczego.

Ta definicja reklamy produktu leczniczego dotyczy zarówno reklamy adresowanej do publicznej wiadomości, jak i reklamy kierowanej do osób uprawnionych do wystawiania recept i osób zaopatrujących w produkty lecznicze.

Reklamą lekarza nie będzie więc działalność, która ma na celu wyłącznie obiektywne informowanie pacjenta, bez zachęcania go do nabycia produktu.

Za reklamę leku w gabinecie nie uważa się m.in. informacji umieszczonych na opakowaniach podawanych leków oraz załączonych do opakowań produktów leczniczych, zgodnych z pozwoleniem na dopuszczenie do obrotu czy informacji dotyczących zdrowia lub chorób ludzi i zwierząt, pod warunkiem że nie odnoszą się nawet pośrednio do produktów leczniczych.

Istotne z punktu widzenia dopuszczalności danego rodzaju reklamy jest jej ustawowe rozróżnienie na reklamę skierowaną do publicznej wiadomości oraz reklamę skierowaną do osób uprawnionych do wystawiania recept lub prowadzących obrót lekami (art. 52 ust. 2 ustawy Prawo Farmaceutyczne).

Reklama produktu leczniczego umieszczona w gabinetach i kierowana do publicznej wiadomości musi zawierać następujące niezbędne dane: 

1. Nazwę produktu leczniczego.

2. Nazwę powszechnie stosowaną substancji czynnej, a w przypadku produktu leczniczego zawierającego więcej niż 3 substancje czynne określenie: „produkt złożony”.

3. Dawkę substancji czynnej lub stężenie substancji czynnej, z wyłączeniem produktu złożonego.

4. Postać farmaceutyczną. 

5. Wskazanie lub wskazania terapeutyczne do stosowania.

6. Przeciwwskazania. 

7. Wskazanie podmiotu odpowiedzialnego. 

Dane te muszą być przekazywane w brzmieniu zgodnym z charakterystyką produktu leczniczego, a w przypadku jej braku – z dokumentacją zatwierdzoną w procesie dopuszczenia do obrotu produktu leczniczego zawierającą przedmiotowe informacje. 

Lekarz może przestawić powyższą reklamę w formie: 

1. Audiowizualnej i wizualnej w sposób widoczny i czytelny.

2. Dźwiękowej w sposób wyraźny. 

Reklama produktu leczniczego, którą lekarz umieszcza, kierowana do publicznej wiadomości w formie audiowizualnej, powinna zawierać ostrzeżenie o następującej treści: „Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu”.
Ostrzeżenie takie:

1. Umieszcza się w dolnej części reklamy, na płaszczyźnie stanowiącej nie mniej niż 20% jej powierzchni.

2. Umieszcza się w taki sposób, aby tekst wyróżniał się od tła płaszczyzny, był widoczny, czytelny, nieruchomy, umieszczony poziomo, przy czym odległość liter od dolnej i górnej krawędzi tła płaszczyzny reklamy nie może być większa niż 1/2 wysokości liter, a odległość między wierszami napisu nie może być większa niż wysokość liter. 

3. Musi być odczytane w sposób wyraźny w języku polskim i ukazywać się na ekranie nie krócej niż 8 sekund. 

Rozporządzenie w sprawie reklamy produktów leczniczych i ustawa Prawo farmaceutyczne wprowadzają także inne obostrzenia regulujące zasady stosowania reklamy. Wśród nich można wskazać następujące:

• Zakaz prowadzenia reklamy leków w formie oferowania lub obiecywania jakichkolwiek korzyści w zamian za nabycie produktu.
• Zakaz prowadzenia reklamy leków adresowanej do dzieci.
• Zakaz prezentowania leków przez osoby znane publicznie, naukowców, osoby posiadające wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne.
• Zakaz odwoływania się w reklamie do zaleceń osób znanych publicznie, naukowców, osób mających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne.
• Zakaz reklamowania leku w sposób, który sugeruje, że możliwe jest uniknięcie porady lekarskiej lub zabiegu chirurgicznego.
• Zakaz stosowania reklamy sugerującej, że nieprzyjmowanie produktu leczniczego może pogorszyć stan zdrowia pacjenta (z wyjątkiem szczepionek).
• Zakaz reklamowania leków niedopuszczonych do obrotu w Polsce.
• Zakaz przekazywania informacji o leku, które są niezgodne z charakterystyką produktu leczniczego.

Kolejne obostrzenia w tym zakresie zostały wprowadzone przez ustawę o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696 z późn. zm.).
Wprowadziła ona zakaz stosowania jakichkolwiek form zachęty odnoszących się do leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych podlegających refundacji ze środków publicznych, w szczególności kierowanych do świadczeniobiorców, przedsiębiorców oraz ich pracowników lub osób uprawnionych.

Przemysław Gogojewicz

Źródło: 
Gogojewicz P.: Reklama w gabinecie lekarskim. Dermatologia Praktyczna 2016; 3(44): 69-72.