1. Zmiany w obrębie naskórka:
■ zmniejsza się zdolność proliferacji keratynocytów i dochodzi do spowolnienia tego procesu,
■ następuje ścieńczenie wszystkich warstw naskórka,
■ dochodzi do zaniku warstwy kolczystej i ziarnistej,
■ zmniejsza się efektywność procesów naprawy skóry, a gojenie ran jest wolniejsze,
■ komórki słabiej do siebie przylegają,
■ zwiększa się grubość warstwy rogowej w niektórych obszarach,
■ komórki w głębszych warstwach naskórka mają tendencję, aby układać się horyzontalnie,
■ zmniejsza się liczba melanocytów oraz ich interakcja z keratynocytami, co powoduje gorszą ochronę przed promieniowaniem słonecznym,
■ melanocyty mają tendencję do grupowania się i tworzenia np. starczych plam soczewicowatych
bądź znikają całkowicie z niektórych obszarów, powodując odbarwienia,
■ zmniejsza się liczba komórek Langerhansa, co skutkuje zmianą w odpowiedzi immunologicznej
i wystąpieniem większego ryzyka zachorowalności na choroby skóry o podłożu immunologicznym,
■ zmniejszają się zasoby wodne warstwy rogowej,
■ zwiększa się przeznaskórkowa utrata wody (transepidermal water loss – TEWL),
■ zmienia się skład naturalnego czynnika nawilżającego (natural moisturizing factor – NMF),
następują przemiany biochemiczne w lipidach skóry oraz spada ilość lipidów,
■ zmniejsza się wydzielanie łoju,
■ zmienia się pH na bardziej kwaśne i skóra jest mniej odporna na szkodliwe działanie środowiska
zewnętrznego oraz mikroorganizmów.
2. Zmiany w obrębie granicy skórno-naskórkowej:
■ granica jest bardziej wygładzona,
■ sople naskórkowe skracają się, a brodawki poszerzają,
■ zanikają filamenty oraz włókna zakotwiczające zbudowane z kolagenu,
■ keratynocyty słabiej przylegają do błony podstawnej,
■ zauważa się słabsze przyleganie naskórka do skóry właściwej.
3. Zmiany w obrębie skóry właściwej:
■ spada synteza i aktywność fibroblastów, co łączy się ze spadkiem produkowanego kolagenu oraz elastyny,
■ zmniejsza się liczba makrofagów, a to prowadzi do spadku kolagenazy i proteinaz zdolnych strawić usieciowany kolagen,
■ żel proteoglikanowy zmienia się jakościowo i ilościowo; zmniejsza się biosynteza glikozaminoglikanów, następuje zmniejszenie ilości m.in. kwasu hialuronowego oraz siarczanu dermatanu, a w efekcie skóra traci zdolność do wiązania wystarczających ilości wody,
■ dochodzi do zmian w obrębie kolagenu, takich jak:
– zmniejszona liczba włókien kolagenowych,
– spowolnienie syntezy kolagenu,
– degeneracja włókien,
– włókna sztywne, twarde, pofałdowane, mało plastyczne,
– rozmieszczenie nieuporządkowane,
– rozrzedzenie włókien,
– gęstość kolagenu ↓ o 2% rocznie, szybciej w pierwszych latach okresu pomenopauzalnego,
– w ciągu 5 pierwszych lat skóra traci nawet do 30% kolagenu.
■ zaburzenia włókien elastycznych:
– spowolnienie syntezy,
– ułożenie włókien ulega rozrzedzeniu, szczególnie w warstwie brodawkowej,
– degeneracja włókien.
■ występuje upośledzenie mikrokrążenia; zmniejsza się liczba naczyń krwionośnych w skórze, ich
ściany są pogrubione; odżywienie skóry i zaopatrzenie jej w tlen ulegają pogorszeniu.
4. Zmiany w obrębie tkanki podskórnej:
■ stopniowy zanik tkanki podskórnej, skóra staje się obwisła,
■ zmniejsza się metabolizm komórkowy,
■ zmniejsza się aktywność adipocytów.
Najważniejszym objawem dotyczącym skóry okresu menopauzy jest jej suchość. Jest ona spowodowana procesami zachodzącymi we wszystkich warstwach skóry i tkanki podskórnej.
Przyczyny suchości skóry okresu menopauzy:
Przyczyny suchości skóry okresu menopauzy:
■ obniżony poziom kwasu hialuronowego,
■ obniżony poziom glikoproteoglikanów,
■ spadek wydzielania łoju i potu,
■ zwiększona przepuszczalność skóry.
5. Zmiany w obrębie włosów:
■ w obrębie owłosionej skóry głowy łysienie typu męskiego,
■ przerzedzenie włosów okolicy łonowej i pachowej,
■ wydłużenie fazy telogenu,
■ zanik i zwłóknienie mieszków włosowych,
■ włosy cienkie, łamliwe.
6. Zmiany w obrębie paznokci:
■ kruchość,
■ łamliwość,
■ szorstkość,
■ wzmożone podłużne pobruzdowanie.
Źródło: Nowicka D.: Skóra w okresie menopauzy, [w:] Dermatologia Geriatryczna, A. Kaszuba, J. Szepietowski, Z. Adamski (red.), wyd. I, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2016, ss. 488-489.
