Zastosowanie retinoidów w terapii zmian trądzikopodobnych u pacjentów onkologicznych leczonych inhibitorami EGFR oraz MEK

Zastosowanie retinoidów w terapii zmian trądzikopodobnych u pacjentów onkologicznych leczonych inhibitorami EGFR oraz MEK
Inhibitory receptora czynnika wzrostu naskórka (epidermal growth factor receptor inhibitor - EGFR-I) oraz inhibitory kinaz aktywowanych mitogenami (mitogen-activated extracellular signal-regulated kinase inhibitor - MEK-I) to dwie grupy leków wykorzystywanych m.in. w terapii czerniaka złośliwego.
Wykazano, że najczęstszym skórnym powikłaniem u chorych otrzymujących EGFR-I i MEK-I są zmiany trądzikopodobne, o niejasnej etiologii. Wśród dostępnych metod leczenia wyróżnia się miejscowe i doustne antybiotyki oraz glikokortykosteroidy, które przynoszą poprawę kliniczną jedynie u części pacjentów. Nasilenie wykwitów niekiedy jest tak znaczne, że wymagana jest redukcja dawek wymienionych leków. Szczególnie dotyczy to chorych leczonych preparatami z obu grup lub w połączeniu z inhibitorami punktów kontrolnych.

Andrews i wsp. przeprowadzili retrospektywne badanie z udziałem 9. pacjentów onkologicznych, leczonych EGFR-I i MEK-I, u których na skutek rozwoju wykwitów trądzikopodobnych rozpoczęto terapię doustnymi retinoidami (acytretyny, izotretynoina). Po upływie 1 miesiąca leczenia odnotowano znaczące ustąpienie zmian skórnych, zmniejszenie świądu i bólu, bez konieczności redukowania dawek leków onkologicznych. Efekty leczenia izotretynoiną i acytetyną były podobne. Dodatkowo w celu opanowania objawów, u chorych kontynuowano rozpoczęte w przeszłości stosowanie miejscowych preparatów glikokortykosteroidowych oaz antybiotyków doustnych. Do zaobserwowanych działań niepożądanych terapii należało niewielkie, przejściowe podniesienie stężenia enzymów wątrobowych oraz trójglicerydów. Uwzględniając wpływ leczenia retinoidami na proces nowotworowy- u 5 chorych odnotowano pogorszenie, u jednego częściową poprawę, a u 3 stwierdzono stan stabilny.

W podsumowaniu autorzy wymienili ograniczenia badania: małą grupę pacjentów, charakter retrospektywny. Zwrócili uwagę, że doustne retinoidy wydają się korzystną opcją terapii zmian trądzikopodobnych u chorych otrzymujących EGFR-I i MEK-I, gdyż pozwalają na szybkie opanowanie objawów oraz poprawę jakości życia pacjentów.
 
Lek. Paulina Szczepanik-Kułak

Na podstawie:
Andrews E. i wsp. A retrospective chart review on oral retinoids as a treatment for epidermal growth factor receptor inhibitor– and mitogen-activated protein kinase kinase inhibitor–induced acneiform eruptions. Journal of the American Academy of Dermatology, Volume 82, Issue 4, 998-1000.

Zdjęcie ilustracyjne: Pixabay