Dermatologia Praktyczna

Symptomy cGVHD przypominają objawy, jakie występują w chorobach autoimmunologicznych i w chorobach układu immunologicznego. Wśród manifestacji skórnych znajdują się: wysypka plamisto-grudkowa, zmiany grudkowo-złuszczające, rumieniowe, rogowacenie mieszkowe, hiperpigmentacje, hipopigmentacje, erytrodermia oraz stwardnienia. Te ostatnie prowadzą do przykurczów stawowych oraz ograniczenia ruchomości w stawach. Leczenie omawianych zmian jest problematyczne, zwraca uwagę ograniczona liczba dostępnych terapii, często związanych z występowaniem działań niepożądanych oraz niewielka skuteczność. Działanie lasera frakcyjnego ablacyjnego (ablative fractional laser - AFLA) opiera się o zasadę frakcyjnej fototermolizy. Zabiegi z wykorzystaniem AFL prowadzą do zmian ilościowych i jakościowych w obrębie włókien kolagenowych oraz zmniejszają nasilenie włóknienia w skórze. Obecnie z powodzeniem wykorzystuje się je w terapii blizn i przykurczów występujących na skutek oparzeń, urazów lub w przebiegu twardziny linijnej.

Micheletti i wsp. opublikowali wyniki zastosowania zabiegów AFL u sześciu chorych z rozpoznaniem cGVHD, u których występowały zaawansowane, oporne na dotychczas stosowane leczenie (średnio po 5,5 różnych, systemowych metod u każdego chorego) stwardnienia, prowadzące do znacznego ograniczenia ruchomości w stawach. U każdego pacjenta przeprowadzono po trzy zabiegi w miesięcznych interwałach, z wykorzystaniem lasera dwutlenkowowęglowego 10 600 nm (Ultrapulse Encore; Lumenis, Inc, Santa Clara, CA). Terapii poddawano obszar zmienionej chorobowo skóry o wymiarach 10 x 6 cm. Przed leczeniem, tydzień po każdym zabiegu oraz 3 miesiące po zakończonym cyklu terapii wykonywano fotografie, pomiary zakresu ruchomości stawów objętych zmianami chorobowymi oraz USG wysokich częstotliwości. Dwukrotnie (przed i po zabiegach) pobrano biopsje sztancowe celem oceny obrazu histologicznego. Ponadto pacjenci byli proszeni o ocenę satysfakcji z leczenia. Nie odnotowano żadnych poważnych powikłań zastosowanej terapii. Ruchomość w stawach uległa poprawie u wszystkich chorych, szczególnie nawracanie i supinacja. Wyniki oceny histologicznej wskazały na zmniejszenie liczby pogrubiałych pęczków kolagenu, zwiększenie ilości III typu kolagenu. Badanie USG wykazało obecność homogennych pęczków kolagenu. Fotografie oraz subiektywna ocena chorych jednoznacznie wskazywały na poprawę kliniczną.

Uzyskane wyniki podkreślają skuteczność, bezpieczeństwo i dobrą tolerancję zabiegów AFL u chorych z cGVHD, z obecnymi stwardnieniami skóry i przykurczami stawowymi. Pomimo kilku ograniczeń badania (m. in. mała liczba badanych, niewielki obszar skóry poddawany leczeniu), autorzy zasugerowali podejmowanie dalszych prób stosowania tej metody.