Według Criscione i wsp., którzy badali populację wysokiego ryzyka w celu oszacowania ryzyka progresji AK do SCC, około 65% wszystkich pierwotnych raków kolczystomórkowych rozwinęło się z wcześniej rozpoznanego AK. Co więcej, subkliniczne i wczesne zmiany AK są również zdolne do bezpośredniej transformacji w inwazyjnego raka skóry. Wszystkie te informacje są wystarczające, aby stwierdzić, że każda wykryta zmiana AK wymaga odpowiedniego leczenia, co jest szczególnie istotne w przypadku pacjentów z licznymi zmianami AK, u których ryzyko progresji do SCC jest większe.
W terapii AK wyróżnia się dwie odrębne metody leczenia, tj. terapię ukierunkowaną bezpośrednio na ogniska chorobowe oraz terapię pola, której celem jest leczenie zmian subklinicznych, zmniejszenie częstości nawrotów AK i obniżenie ryzyka transformacji zmian w SCC.
Steeb i wsp. postanowili przeprowadzić przegląd systematyczny dostępnych badań klinicznych, w celu oceny nawrotu zmian chorobowych AK po zastosowanym leczeniu. W tym celu przeanalizowano popularne bazy danych oraz rejestry badań klinicznych, identyfikując wstępnie 2741 pozycji, z których 37 poddano pełnotekstowemu przeglądowi. Spośród nich ostatecznej analizie poddano 7 publikacji, uwzględniających opis 9 randomizowanych badań klinicznych. Wykazano, że w zależności od uczestnika, krioterapia i terapia fotodynamiczna z wykorzystaniem kwasu 5-aminolewulinowego charakteryzowały się najniższymi wskaźnikami nawrotów (odpowiednio od 20% do 62% i od 33% do 45%). W dalszej kolejności występowały: placebo, terapia fotodynamiczna z estrem metylowym kwasu 5-aminolewulinowego. Natomiast najwyższe wskaźniki nawrotów odnotowano w przypadku diklofenaku (70% do 94%), zabiegów z wykorzystaniem lasera ablacyjnego (18% do 86%) i 5-fluorouracylu (38% do 66%). Obliczono również częstość nawrotów specyficznych dla zmiany- okazało się, że były one najniższe w przypadku placebo, następnie terapii fotodynamicznej z kwasem 5-aminolewulinowym i jego estrem metylowym.
W terapii AK wyróżnia się dwie odrębne metody leczenia, tj. terapię ukierunkowaną bezpośrednio na ogniska chorobowe oraz terapię pola, której celem jest leczenie zmian subklinicznych, zmniejszenie częstości nawrotów AK i obniżenie ryzyka transformacji zmian w SCC.
Steeb i wsp. postanowili przeprowadzić przegląd systematyczny dostępnych badań klinicznych, w celu oceny nawrotu zmian chorobowych AK po zastosowanym leczeniu. W tym celu przeanalizowano popularne bazy danych oraz rejestry badań klinicznych, identyfikując wstępnie 2741 pozycji, z których 37 poddano pełnotekstowemu przeglądowi. Spośród nich ostatecznej analizie poddano 7 publikacji, uwzględniających opis 9 randomizowanych badań klinicznych. Wykazano, że w zależności od uczestnika, krioterapia i terapia fotodynamiczna z wykorzystaniem kwasu 5-aminolewulinowego charakteryzowały się najniższymi wskaźnikami nawrotów (odpowiednio od 20% do 62% i od 33% do 45%). W dalszej kolejności występowały: placebo, terapia fotodynamiczna z estrem metylowym kwasu 5-aminolewulinowego. Natomiast najwyższe wskaźniki nawrotów odnotowano w przypadku diklofenaku (70% do 94%), zabiegów z wykorzystaniem lasera ablacyjnego (18% do 86%) i 5-fluorouracylu (38% do 66%). Obliczono również częstość nawrotów specyficznych dla zmiany- okazało się, że były one najniższe w przypadku placebo, następnie terapii fotodynamicznej z kwasem 5-aminolewulinowym i jego estrem metylowym.
Badacze podkreślili, że na podstawie uzyskanych wyników, w ich opinii, ogólna częstość nawrotów ognik AK była zaskakująco wysoka. Powinno zwracać to uwagę na fakt, że większość pacjentów wymaga regularnego nadzoru i powtórnego leczenia.
Lek. Paulina Szczepanik-Kułak
Na podstawie: Steeb T., Wessely A., Petzold A., Brinker T.J., Schmitz L., Schöffski O. i wsp.: Long-term recurrence rates of actinic keratosis: A systematic review and pooled analysis of randomized controlled trials. J Am Acad Dermatol 2022; 86 (5): 1116-1119.
Fot. Pixabay
Fot. Pixabay
