Obumieranie tłuszczowate skóry (necrobiosis lipoidica – NL) to rzadko występująca dermatoza, związana z rozwojem ziarniniakowego zapalenia skóry, która dotyczy około 1% pacjentów chorych na cukrzycę.
Jednakże wśród chorych z NL cukrzycy stanowią około 65% pacjentów. W porównaniu z mężczyznami, częściej chorują kobiety, rzadko dzieci i młodzież. U około 1/3 pacjentów NL wyprzedza wystąpienie cukrzycy, u 1/4 pojawia się równocześnie z cukrzycą, a u największej liczby chorych zmiany skórne typu NL pojawiają się w trakcie jej trwania. Ponadto NL współwystępuje lub wyprzedza rozwój poważnych powikłań cukrzycowych: nefrologicznych, neurologicznych, okulistycznych lub skórnych. W typowych przypadkach zmiany skórne typu NL lokalizują się na wyprostnych powierzchniach podudzi, ale mogą także obejmować uda, stopy, tułów, przedramiona lub skórę głowy. Manifestują się w postaci symetrycznych, wyraźnie odgraniczonych plam, początkowo różowobrunatnawych, które z czasem ulegają progresji do ognisk barwy żółtawej, z charakterystycznymi bliznami atroficznymi w części centralnej oraz przeświecającymi naczyniami krwionośnymi. Niektórzy pacjenci podają dolegliwości subiektywne, towarzyszące zmianom skórnym, przede wszystkim świąd. Ponadto w przypadku nawet niewielkich urazów, istnieje duże ryzyko rozwoju owrzodzeń w obrębie ognisk chorobowych, które mogą ulegać progresji do raka kolczystokomórkowego.
Severson i wsp. opisali wyniki retrospektywnego badania, przeprowadzonego z udziałem kohorty 328 pacjentów z NL, w której dokonano próby scharakteryzowania zmian skórnych. Spośród pacjentów z NL, 86% było rasy białej i 86% stanowiły kobiety. Ponadto, średni wiek w chwili rozpoznania NL wynosił 46,9 ± 17,8 roku. U 167 (56%) chorych występowała cukrzyca, w tym u 100 pacjentów (34%) typu 2, a u 67 (22%) typu 1. Zmiany chorobowe występowały głównie na podudziach (91%) w postaci pierścieniowatych (64%), rumieniowych, (79%), żółtawych (61%), stwardniałych (52%) i zanikowych (78%) blaszek (88%) z teleangiektazjami (62%). Co ciekawe, porównanie grupy pacjentów z cukrzycą wykazało, że częściej w przypadku typu 1, w obrębie ognisk obserwowano zanik i teleangiektazje.
Autorzy podkreślili, że ich badanie uwzględniało dotychczas największą kohortę chorych na NL i wnosi istotne informacje w aspekcie różnicowania pacjentów bez cukrzycy oraz z dwoma jej typami. Niewątpliwie, w patogenezie NL zaburzenia dotyczące gospodarki węglowodanów stanowią jeden z wielu czynników patogenetycznych choroby. U pacjentów bez cukrzycy i z typem 2, ogniska chorobowe manifestowały się w dość analogiczny sposób, natomiast w typie 1 cukrzycy były charakterystyczne (płaskie, zanikowe, hipopigmentowane, teleangiektatyczne plamy, którym nie towarzyszył obrzęk). Jednakże omawiane zależności wymagają dalszych badań, na co zwrócili uwagę autorzy pracy.
Lek. Paulina Szczepanik-Kułak
Na podstawie: Severson K.J., Costello C.M., Brumfiel C.M., Patel M.H., Butterfield R.J., Nelson S.A. i wsp.: Clinical and morphological features of necrobiosis lipoidica. J Am Acad Dermatol. 2022 May;86(5):1133-1135. doi: 10.1016/j.jaad.2021.04.034. Epub 2021 Apr 18. PMID: 33878403.
Fot. Pixabay