Uogólniona odmiana ziarniniaka obrączkowatego – współwystępująca z nowotworami złośliwymi i paraneoplastyczna

Uogólniona odmiana ziarniniaka obrączkowatego – współwystępująca z nowotworami złośliwymi i paraneoplastyczna
Ziarniniak obrączkowaty (granuloma annulare – GA) to przewlekła choroba skóry o łagodnym charakterze, najczęściej z tendencją do samoistnej remisji i nawrotów. Etiologia GA do tej pory nie została w pełni wyjaśniona i wydaje się, że ma podłoże wieloczynnikowe, w tym urazy skóry, ukąszenia owadów, zakażenia o etiologii bakteryjnej i wirusowej. Istnieją doniesienia wskazujące na udział ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe, PUVA-terapię oraz stosowanie niektórych leków. Większość przypadków GA dotyczy osób poniżej 30. roku życia, a pod względem częstości zachorowań dominują kobiety. W obrazie klinicznym GA manifestuje się najczęściej w postaci zmian o charakterze grudkowym, formujących układy obrączkowate, którym nie towarzyszy świąd (postać ograniczona). Wyróżnia się także postać uogólnioną, określaną jako obecność ponad 10 zmian, z zajęciem tułowia i kończyny górnej lub dolnej, o szacowanej częstości występowania na około 10-15% wszystkich przypadków GA. W jej przebiegu obserwuje się wysiew licznych grudek, często zlewających się ze sobą, z niekiedy towarzyszącym nasilonym świądem. W przypadku postaci uogólnionej odpowiedź na leczenie może być słaba, co tłumaczy się częstym współwystępowaniem zaburzeń, takich jak zaburzenia gospodarki lipidowej, węglowodanowej, zakażenie HIV. Związek pomiędzy GA i nowotworami złośliwymi jest nazywany jako paraneoplastyczna odmiana GA, którą definiuje się jako wystąpienie GA w ciągu 6 miesięcy od rozpoznania nowotworu złośliwego lub jako GA, który ustąpił w ciągu 6 miesięcy po leczeniu nowotworu złośliwego lub jego nawrotu.
Osto i wsp. przeprowadzili przegląd literatury (bazy PubMed i Embase) celem oceny związku pomiędzy uogólnioną odmianą GA i nowotworami złośliwymi. Do przeglądu zakwalifikowano łącznie 194 badania uwzględniające 934 pacjentów. Średni wiek chorych wynosił 51,2 lata, a 68,3% pacjentów stanowiły kobiety. Wyniki analizy wykazały obecność u 97 pacjentów 98 nowotworów złośliwych, z czego 70 było nowotworami niehematologicznymi. Natomiast definicję odmiany paraneoplastycznej GA spełniało 3,5% pacjentów (n=33). W porównaniu z ogólną populacją GA, pacjenci z współistniejącymi nowotworami złośliwymi byli starsi (60,1 lat). Stwierdzono, że średnio rozpoznanie nowotworu złośliwego poprzedzało wystąpienie GA o około 3 lata albo wystąpienie GA występowało przed rozpoznaniem nowotworu złośliwego o około 3 lata. Wśród nowotworów złośliwych dominowały nowotwory hematologiczne (28,6%) i rak piersi (19,3%). Co istotne, nie stwierdzono istotnych różnic demograficznych pomiędzy pacjentami z GA związanym z nowotworem złośliwym a GA paraneoplastycznym.
Do ograniczeń badania wskazanych przez autorów należała możliwość pominięcia badań na etapie kwalifikacji, niedokładne zgłaszanie chorób współistniejących, brak odpowiedniej diagnozy histopatologicznej i tendencyjność publikacji. Podkreśla to konieczność przeprowadzenia w przyszłości dużych badań prospektywnych. Pomimo tych ograniczeń, badanie to zwraca uwagę na występowanie odmiany paraneoplastycznej u 3,5% pacjentów z GA, co powinno przekładać się na podejmowanie działań z zakresu skriningu nowotworowego u chorych z GA, szczególnie u tych słabo odpowiadających na stosowane leczenie.

Lek. Paulina Szczepanik-Kułak
 
Na podstawie:
Osto M, Smidi SA, Alnabolsi A, Rehman R, Potts G. An evidence-based approach for malignancy-associated and paraneoplastic generalized granuloma annulare. J Am Acad Dermatol. 2022 Oct;87(4): 876-878.

Fot. Pixabay
poprzedni artykuł
następny artykuł
Porównanie składu szamponów tradycyjnych i uznawanych za naturalne
Zmiany chorobowe w jamie ustnej u pacjentów z wrodzonym pęcherzowym oddzielaniem się naskórka