Krioterapia jako forma zimnolecznictwa znajduje zastosowanie w wielu chorobach, zarówno miejscowych, jak i systemowych. W leczeniu dermatoz aplikacja temperatur poniżej 0º C (pary azotu -176º C, dwutlenek węgla -70º C lub oziębione powietrze -25º C) służy wywołaniu efektu kriodestrukcji zmian skórno-śluzówkowych łagodnych i złośliwych.
Indyjscy badacze z Medical College & Hospital & Research Center w Nashik wykonali próbę zastosowania krioterapii ciekłym azotem u 21 pacjentów z kandydozą międzypalcową stóp (trwającą od przynajmniej 6 miesięcy, jak dotąd oporną na leczenie miejscowe i ogólne). Chorobę rozpoznano na podstawie barwienia Grama, badania z użyciem KOH oraz posiewów. Osoby z wtórnymi infekcjami bakteryjnymi, nietolerancją zimna, objawem Raynauda, cukrzycą lub inną chorobą systemową nie zostały zakwalifikowane do leczenia.
Zabiegi wykonywano przez 15 sekund, aż do jednolitego zmrożenia pola poddawanego krioterapii. Po 30 sekundach powtórnie mrożono okolicę chorobową. Powyższy schemat powtarzano co 2 tygodnie, wykonując maksymalnie trzy sesje terapeutyczne. Dodatkowo pacjenci otrzymali zalecenie miejscowego stosowania mupirocyny w maści (2 razy dziennie przez 4-5 dni). Kontrola obrazu klinicznego odbywała przez 2 miesiące w odstępach dwutygodniowych, a odpowiedź na leczenie określano jako doskonałą, dobrą, słabą lub nieobecną (w przypadkach braku poprawy). Okazało się, że spośród wszystkich osób aż 12 wykazało pierwszy typ reakcji, 7 drugi, jedna osoba miała reakcję słabą, a jedna nieobecną. Oceniano również objawy niepożądane podejmowanej terapii – przemijający ból dotyczył 7 osób, pęcherzyki pojawiły się u 3, przetrwały rumień i obrzęk wystąpiły również u 3 pacjentów, odbarwienia skóry u 2, natomiast owrzodzenie i nadkażenie bakteryjne miały miejsce u jednej osoby. Ogólnie metoda została określona jako dobrze akceptowana, a powrót do codziennych aktywności pacjentów szybki.
Dokładny mechanizm działania krioterapii w wyprzeniach drożdżakowych nie jest jasny. Na pewno zniszczeniu ulegają nawarstwienia hiperkeratotyczne i maceracje, nie wiadomo jednak czy metoda ta prowadzi do zniszczenia ściany komórkowej grzybów i usuwania kompleksów antygen-przeciwciało oraz czy tworzące się strupy usuwają zakażone tkanki. W trakcie szybkiego obniżania temperatury dochodzi do wytwarzania śródkomórkowych kryształków, co odwadnia tkankę i zmienia jej pH.
Według autorów pracy krioterapia opornych wyprzeń drożdżakowych międzypalcowych stanowi zachęcającą opcję terapeutyczną i zdecydowanie zasługuje na uwagę klinicystów jako metoda bezpieczna, łatwo dostępna i tania. Według badaczy z Medical College & Hospital & Research Center w Nashik ograniczeniem powyższego badania jest niewielka grupa badawcza, brak randomizacji, a także brak sprecyzowania gatunku grzyba Candida.
Lek. Paulina Szczepanik-Kułak
Na podstawie:
Zawar V., Pawar M., Reddy R.R., Chuh A.: Liquid nitrogen cryotherapy for chronic recalcitrant interdigital candidiasis of toe spaces-an uncontrolled pilot study. J Am Acad Dermatol 2018; 78 (5):1004-1005.
