Wiadomo, że najtańszymi, jak i najskuteczniejszymi dostępnymi sposobami zmniejszania częstości występowania ognisk rogowacenia słonecznego są działania edukacyjne i ochrona przeciwsłoneczna. Obecnie odnotowuje się dynamiczny wzrost liczby zachorowań, co zwraca uwagę na konieczność podejmowania wczesnej diagnostyki i odpowiedniego leczenia z uwagi na ryzyko progresji ognisk w raka kolczystokomórkowego (squamous cel carcinoma - SCC). Wykazano, że w ciągu 10-letniego okresu obserwacji nawet 16% zmian ulega progresji w inwazyjnego SCC. Zmiany o charakterze AK zlokalizowane w obrębie warg wykazują nie tylko większą tendencję do transformacji nowotworowej (14-17%, pozostałe ogniska ok. 0,5%), ale także tworzenia zmian przerzutowych (11%, dla porównania AK w innych lokalizacjach - 2-3%). Rozwojowi ognisk w obrębie warg sprzyja obecność cienkiej warstwy keratyny, niewielka zawartości melaniny, a także skąpa ilość wydzieliny gruczołów potowych i łojowych. Warga dolna jest bardziej narażona na ekspozycję na promieniowanie ultrafioletowe i to w jej obrębie częściej rozwija się rogowacenie słoneczne.
Badacze Uniwersytetu Medycznego w Kansas zajęli się zagadnieniem protekcyjnej roli wąsów w rozwoju AK w obrębie warg. Sugerowali się dostępnymi doniesieniami naukowymi, które potwierdzają, że włosy na skórze głowy zmniejszają częstość występowania ognisk rogowacenia słonecznego. Do badania włączono 200 mężczyzn z rozpoznaniem AK okolicy skóry głowy i twarzy. Wśród nich 59 przyznawało się do posiadania wąsów od ok. 20 roku życia - stanowili oni grupę badawczą, a pozostałe 141 osób - należało do grupy kontrolnej. Naukowcy uznali, że funkcję ochronną pełnią wąsy o długości powyżej 9 mm. Wykazano, że obecność wąsów wpływała na istotne obniżenie występowania rogowacenia słonecznego na wardze dolnej (P = 0,003). U chorych, u których obserwowano ogniska AK na skórze głowy, wąsy w sposób najbardziej znaczący zmniejszały ryzyko rozwoju zmian o podobnym charakterze w obrębie wargi dolnej, także wśród chorych w stanie immunosupresji (P =0,02).
Ograniczeniami powyższego badania według jego autorów było pochodzenie grupy badawczej z trzeciorzędowego ośrodka dermatologicznego i jej narażenie na wiele czynników ryzyka rozwoju rogowacenia słonecznego. Co więcej, rozpoznanie AK w większości przypadków opierało się na obrazie klinicznym, u niewielu pacjentów wykonano biopsję diagnostyczną.
Na podstawie:
Liu D.Y. i wsp.: Long-term sheltering mustaches reduce incidence of lower lip actinic keratosis. J Am Acad Dermatol 2019; 80 (6): 1757-1758.
Lek. Paulina Szczepanik-Kułak
Źródło grafiki: https://pixabay.com
Źródło grafiki: https://pixabay.com
