Antymonoglukonian sodu (AS) jest wielofunkcyjnym związkiem chemicznym, stosowanym w leczeniu leiszmaniozy, którego mechanizm działania w przypadku tej choroby nie jest do końca poznany. Co więcej, dotąd nie ustalono, czy ma on charakter proleku lub występuje w postaci aktywnej. Leiszmanioza skórna, tak zwany biały trąd, należy do chorób pasożytnicznych. Wywołują ją wiciowce: L. major, L. tropica, L. mexicana, L. aeothiopica. Choroba ma charakter endemiczny w krajach Bliskiego Wschodu oraz w Brazylii i Peru. Choć dosyć często dotyczy dzieci, dane na ten temat są ograniczone, szczególnie w aspekcie możliwości terapeutycznych.
Doogniskowe iniekcje z AS wydają się być bardzo skuteczne (wskaźnik wyleczeń równy ok. 83%), jednak są niezwykle bolesne, co u pacjentów pediatrycznych zwraca uwagę na konieczność wykonania ich w warunkach znieczulenia ogólnego.
Izraelscy dermatolodzy z Hadassah-Hebrew University Medical Center w Jerozolimie postanowili ocenić zarówno skuteczność, jak i bezpieczeństwo antymonoglukonianu sodu zastosowanego u dzieci z rozpoznaniem na podstawie wyników reakcji PCR lub wymazu postaci skórnej leiszmaniozy. W tym celu przeprowadzili jednoośrodkowe, retrospektywne badanie obserwacyjne, do którego włączyli 48 pacjentów pediatrycznych w wieku 0-18 lat z obecnymi na skórze łącznie 133 zmianami (średnio 2,8 ± 2,1 wykwitów u jednego chorego). Pacjenci w latach 2013-2017 otrzymywali doogniskowe iniekcje z AS po uprzednim znieczuleniu ogólnym sewofluranem, powtarzane do momentu uzyskania klinicznej i laboratoryjnej poprawy. Średnia dawka leku podawana w trakcie jednego zabiegu wynosiła 0,9 ml (stężenie 100 mg/ml). Odstęp czasowy pomiędzy sesjami terapeutycznymi utrzymywał się w granicach 2,3 ± 1,2 tygodnia.
Odnotowano 3 nieskuteczne procedury terapeutyczne: 2 związane były z rozprzestrzenieniem się choroby drogą naczyń limfatycznych lub obrzękiem twarzy. U chorych tych dobre rezultaty osiągnięto za pomocą dożylnego podania antymonoglukonianu sodu. Natomiast u trzeciego pacjenta siedem doogiskowych iniekcji z AS nie przyniosło znaczącej poprawy klinicznej. Wśród pozostałych działań niepożądanych obserwowano: zaburzenia pigmentacji, blizny zanikowe, wcięcie w obrębie skrzydełek nosa.
Naukowcy dostrzegli następujące ograniczenia swojej pracy: jej retrospektywny charakter, niewielką grupę badawczą i brak grupy kontrolnej. Podkreślili jednak, że uzyskane przez nich obiecujące wyniki powinny skłonić do kontynuacji badań.
Lek. Paulina Szczepanik- Kułak
Na podstawie: Renert-Yuval Y. i wsp.: Intralesional sodium stibogluconate under inhaled anesthesia for the treatment of cutaneous leishmaniasis in children: A retrospective cohort. JAAD 2019; 81 (4): 1013-1015.