Dermatologia Praktyczna

Ma to też związek z poszukiwaniem swojej tożsamości i odrębności. Nie zawsze jednak nastolatki dysponują odpowiednią ilością gotówki i dlatego używają farb kupowanych np. przez internet. Jeśli włosy farbowane są w profesjonalnym zakładzie fryzjerskim z użyciem wysokiej jakości farby, na ogół zabieg przebiega z osiągnięciem zamierzonych efektów kosmetycznych, bez wystąpienia działań niepożądanych. Gorzej jest w sytuacji, gdy farbowanie włosów odbywa się w warunkach domowych z użyciem farb nieznanego pochodzenia, a zatem i niewiadomej jakości. Najgorzej, jeśli farba, dla uzyskania głębi czerni, zawiera dodatek parafenylenodiaminy (PPD).

W Unii Europejskiej użycie PPD jest dozwolone w farbach do włosów, tuszach do rzęs i brwi w stężeniu nieprzekraczającym 6% (do wykonania testów płatkowych – tzw. patch tests – z PPD używa się stężenia 1%). Na stronach internetowych poświęconych hennie i tatuażom czasowym można znaleźć instrukcję na temat: jak domowym sposobem zwiększyć intensywność barwy naturalnej henny przez domieszki PPD. W takich warunkach nie ma żadnej kontroli nad otrzymanym stężeniem preparatu (farby oryginalnie tubkowane mają określoną zawartość PPD, te ze słoiczka zaś z reguły jej większą ilość). Jeśli nastolatka miała do czynienia wcześniej z parafenylenodiaminą, np. wykonując letni tatuaż z dodatkiem tej substancji (PPD), albo już kilka razy farbowała włosy na czarno i doszło do uczulenia, to przy kolejnej koloryzacji może dojść do kontaktowego alergicznego zapalenia skóry owłosionej głowy. Parafenylenodiamina należy do najczęstszych alergenów kontaktowych w farbach do włosów. Uruchomiony zostaje IV (komórkowy, późny) mechanizm reakcji immunologicznej. Ostre alergiczne kontaktowe zapalenie skóry rozwija się w ciągu 24-48 godzin po ekspozycji na alergen. Początkowo zmiany obejmują jedynie obszar skóry, w obrębie którego doszło do kontaktu z czynnikiem etiologicznym, jednak później wykazują tendencję do rozprzestrzeniania się. Ostry wyprysk cechuje się obecnością zmian rumieniowych oraz wysiękowych (obrzęk, pęcherzyki, pęcherze, nadżerki, sączenie, strupy). Zmianom skórnym towarzyszy silny świąd. Na skutek drapania może dochodzić do wtórnego zakażenia bakteryjnego [obecne w nadżerkach wrota zakażenia to doskonała pożywka dla bakterii, zwłaszcza Gram-dodatnich (G+)]. W takiej fazie choroby najlepiej działają barwniki – 2% wodna pioktanina (działanie przeciwzapalne, osuszające, przeciwbakteryjne) aplikowana 2 razy dziennie przez 3-5 dni. Później można włączyć kortykosteroidy miejscowe w postaci lotio, np. Laticort lotio 2 razy dziennie przez 5-7 dni. W okresie cofania się zmian występuje złuszczanie pozapalne. Nie zaleca się w tym przypadku środków przyspieszających złuszczanie, np. 2-5% oliwki salicylowej, ze względu na dużą wrażliwość skóry po przebyciu ostrego procesu zapalnego. Mogą utrzymywać się również pozapalne przebarwienia, które naturalnie znikają w ciągu kilku, kilkunastu tygodni, o czym należy pouczyć pacjentkę.

Dla potwierdzenia alergenu można wykonać testy naskórkowe (płatkowe, patch tests). Należy przestrzec pacjentkę przed wykonywaniem kolejnych zabiegów z farbą, henną czy tatuażem zawierającym alergen. „Wszystkowiedzącym” i „lepiej” wiedzącym nastolatkom można powiedzieć, że kolejne farbowanie włosów na czarno może skutkować ich wypadaniem, a nawet całkowitym wyłysieniem. Nadwrażliwość dzieci na PPD ma istotne konsekwencje w dalszym życiu, chociażby w kwestii wyboru przyszłego zawodu, np. fryzjerstwa, lub noszenia czarnych czy ciemnych ubiorów, zwłaszcza bezpośrednio przylegających do ciała, co może doprowadzić do powstania tzw. wyprysku odzieżowego (alergia na PPD lub inne barwniki dające odczyny krzyżowe).

Źródło: Kaszuba A., Kuchciak-Brancewicz M.: Dermatologia dziecięca w pytaniach i odpowiedziach, Wyd. Czelej, Lublin 2019: 46-47.

Źródło ikony wpisu: https://pixabay.com