Dermatologia Praktyczna

Poniższy opis przypadku klinicznego dotyczy 29-letniej kobiety, która została skierowana do Zakładu Periodontologii, a powodem jej zgłoszenia był obrzęk dziąseł.

 

Hiperplazja dziąseł jest powszechnym objawem wielu zaburzeń, w tym:

- białaczek,

- zaburzeń hormonalnych,

- niedoborów witamin,

- zespołów genetycznych.

Jej przyczynami mogą być również: ciąża, niektóre leki, łagodne urazy oraz leczenie ortodontyczne. Dlatego, aby skutecznie wyleczyć przerost dziąseł, ważne jest ustalenie jego etiologii. Pacjenci użytkujący aparaty stałe powyżej 12 miesięcy są narażeni na rozwinięcie schorzeń przyzębia. Nikiel obecny w stopie, z którego wykonywane są zamki ortodontyczne, powoduje proliferację fibroblastów, która stanowi przyczynę zwiększenia objętości dziąseł. Skutkiem takiego stanu jest utrudnione utrzymanie higieny jamy ustnej, co powoduje akumulację płytki nazębnej. Każdy pacjent stojący przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego powinien zostać dokładnie zbadany pod kątem choroby przyzębia oraz przeszkolony w zakresie utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej.

 

Gingiwektomia jest chirurgicznym sposobem leczenia nadmiernego wzrostu tkanki dziąsła. Zabieg wykonuje się u pacjentów z hiperplazją dziąsła, zapaleniem przyzębia oraz u tych, którzy oczekują poprawy estetyki dziąseł. Poniższy opis przypadku zawiera zarówno dokumentację fotograficzną, jak i opis procedury krok po kroku, począwszy od oceny przedzabiegowej, kończąc na podsumowaniu wyników zabiegu.

 

Do Zakładu Periodontologii została skierowana 29-letnia kobieta, będąca w trakcie leczenia ortodontycznego aparatem stałym od roku, a powodem zgłoszenia był obrzęk dziąsła. W historii medycznej nie znaleziono czynników ogólnoustrojowych przyczyniających się do zastanego obrazu klinicznego. W badaniu wewnątrzustnym stwierdzono obrzęk dziąsła brzeżnego oraz brodawek międzyzębowych w rejonie zębów przednich żuchwy oraz rzekome kieszenie przyzębne. Każdy ząb w omawianym sekstancie pokrywały złogi płytki oraz kamienia nazębnego. Na podstawie badania klinicznego ustalono plan leczenia. Terapia wstępna objęła usunięcie kamienia nazębnego oraz polerowanie. Pacjentce zalecono oczyszczanie zębów miękką szczoteczką używając zmodyfikowanej techniki Bassa. Wizyta kontrolna odbyła się po 7 dniach. Stwierdzono zmniejszenie odczynu zapalnego i przeprowadzono zabieg gingiwektomii metodą konwencjonalną. W znieczuleniu miejscowym wykonano na dziąśle krwawe punkty, przez które poprowadzono cięcie pod kątem 45 stopni w kierunku granicy dziąsła przyczepionego. Usunięto nabłonek wyścielający kieszenie rzekome. Rany zabezpieczono preparatem dwuskładnikowym opatrunkiem periodontologicznym. Pacjentce przypisano środki przeciwbólowe oraz płukanki antyseptyczne. Po 7 dniach usunięto opatrunek chirurgiczny. Stwierdzono prawidłowe gojenie rany oraz prawidłowo wyglądający brzeg dziąsła. Na wizycie kontrolnej po 2 miesiącach od zabiegu zaobserwowano prawidłowe wygojenie rany.

 

W przypadku przerostu dziąseł, do którego przyczyniło się leczenie ortodontyczne, wybrano metodę gingiwektomii z zewnętrznym zaukośnieniem, co pozwoliło uzyskać pożądany profil dziąsłowy oraz usunąć nadmiar tkanki dziąsła. Opisana metoda pozwala zredukować uszkodzenia struktur otaczających lub nawet całkowite uniknąć uszkodzeń.

 

Powodzenie zabiegu gingiwektomii uzależnione jest od kilku czynników – w tym od utrzymania śródzabiegowej hemostazy oraz od stosowania się pacjenta do zaleceń pozabiegowych. Wadą tej metody gingiwektomii jest tworzenie otwartej rany zagrożonej zakażeniem bakteryjnym lub powstaniem skrzepu. Z podanych powodów rana powinna zostać zaopatrzona opatrunkiem chirurgicznym, co znacznie poprawia komfort pacjenta po zabiegu oraz wpływa pozytywnie na kształt dziąsła.

 

Opisany powyżej przypadek kliniczny dowodzi skuteczności gingiwektomii w leczeniu przerostu dziąseł. Argumentuje również, że aby zabieg zakończył się powodzeniem konieczne są:

• skrupulatne przygotowanie pacjenta przed zabiegiem
• umiejętny nadzór śródzabiegowy,
• dokładna opieka pozabiegowa.
• Należy podkreślić rolę edukacji pacjenta jako niezbędnej dla polepszenia rezultatów terapii oraz zapobieganiu nawrotom przerostu dziąseł.

 

Zakład Stomatologii Interwencyjnej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

 

powiększenia dziąseł będącego skutkiem leczenia ortodontycznego”

Częstość leczenie ortodontycznego korygującego wady zgryzu wzrasta wraz z rosnącymi potrzebami i społeczną świadomością znaczenia zdrowia zębów i jamy ustnej. Oprócz oczywistych korzyści wynikających z leczenia ortodontycznego, klinicyści mogą również obserwować skutki uboczne. Aparaty ortodontyczne mogą sprzyjać występowaniu stanów zapalnych dziąseł, które jeśli nie kontrolowane, mogą prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak rozwój zapalenia przyzębia. Najczęstszym powikłaniem obserwowany podczas leczenia ortodontycznego jest przerost dziąseł.

Istnieje kilka przyczyn powiększenia dziąseł, które można sklasyfikować w czterech kategoriach:

 

- przewlekły stan zapalny,

- leki,

- uwarunkowania genetyczne,

- przyczyny ogólnoustrojowe.

 

Autorzy słusznie podkreślają, że niezależnie od przyczyny przerost dziąseł wymaga precyzyjnej diagnostyki, a leczenie powinno opierać się na dokładnym zrozumieniu etiologii problemu.

Przerost dziąseł podczas leczenia ortodontycznego może wynikać ze zwiększonego odkładania biofilmu bakteryjnego. Badania wskazują, że założenie stałego aparatu ortodontycznego prowadzi do ilościowych i jakościowych zmian w środowisku mikrobiologicznym wokół zamków ortodontycznych, a kontrolowanie płytki bakteryjnej, szczególnie na powierzchniach proksymalnych zębów, wymaga od pacjentów ortodontycznych większych umiejętności i wysiłku. Przyczyną przerostu dziąseł podczas leczenia ortodontycznego mogą być także wykorzystywane materiały. Powszechnie stosowane aparaty ortodontyczne bazują na stopie niklowo-tytanowym. Niedawne badania wykazały, że ciągła, niska dawka niklu uwalniana z aparatów do nabłonka indukuje proliferację fibroblastów i stanowi czynnik inicjujący przerost dziąseł. Do przerostu dziąseł, szczególnie w okolicy przedniej, może prowadzić także nadmiar kleju wokół zamków ortodontycznych oraz niewystarczająca współpraca pacjentów w zakresie kontroli leczenia ortodontycznego. Siły wykorzystywane do przemieszczania zębów nie mogą być odpowiednio kontrolowane, jeśli pacjent nie zgłasza się na wizyty w wyznaczonym terminie.

Przerost dziąseł obserwowany u pacjentów leczonych ortodontycznie nie tylko zakłóca estetykę i utrudnia wykonywanie domowych zabiegów higienicznych, ale także obniża efektywność leczenia ortodontycznego. Nadmiar tkanki może prowadzić do niekontrolowanego przesuwania się zębów po zdjęciu aparatu ortodontycznego. Wobec powyższego przerost dziąseł wymaga terapii periodontologicznej, która obejmuje zarówno leczenie niechirurgiczne, jak i chirurgiczne. Leczenie niechirurgiczne polega na instruktażu oraz motywacji pacjenta w zakresie higieny jamy ustnej, a także na przeprowadzeniu profesjonalnej instrumentacji periodontologicznej.

Opracowanie  przedstawia przypadek kliniczny 29-letniej pacjentki, u której powiększenie dziąseł indukowane terapią ortodontyczną zostało skutecznie wyleczone za pomocą gingiwektomii i gingiwoplastyki, określonej przez autorów jako zewnętrzne zukośnienie.

W leczeniu przerostu dziąseł stosowane są protokoły gingiwektomii wewnętrznej lub zewnętrznej. Obie procedury mają na celu skuteczne usunięcie nadmiaru tkanki dziąsłowej i wydłużenie korony klinicznej. Zewnętrzna gingiwektomia skośna, wykorzystywana w przypadkach znacznego przerostu dziąseł, jest bardziej agresywnym zabiegiem, który całkowicie usuwa powiększone tkanki. Natomiast gingiwektomię wewnętrzną stosuje się u pacjentów, którzy nie wymagają tak intensywnej interwencji – procedura ta obejmuje preparację płata, wycięcie zapalnej, powiększonej tkanki dziąsłowej, repozycję płata oraz szycie.

Autorzy opisują procedurę chirurgiczną, w tym przygotowanie przedzabiegowe i postępowanie pozabiegowe, wyjaśniają, dlaczego metoda z zewnętrznym zukośnieniem była optymalnym wyborem w przypadku pacjentki. Zwracają także uwagę  na znaczenie dbałości o detale, takie jak hemostaza śródzabiegowa oraz zastosowanie opatrunku chirurgicznego, które mają istotny wpływ na komfort pacjenta i prawidłowe gojenie tkanek. Szczególną uwagę poświęcono edukacji pacjenta, podkreślając, że sukces terapii w dużej mierze zależy od przestrzegania zaleceń pozabiegowych. Zalecenia dotyczące higieny jamy ustnej, stosowania płukanek antyseptycznych, odgrywają kluczową rolę zarówno w procesie gojenia ran, jak i zapobieganiu nawrotom. Autorzy słusznie zwracają uwagę, że odpowiednia współpraca pacjenta znacząco zwiększa skuteczność leczenia.

Opisana procedura i jej wyniki wskazują, że gingiwektomia jest skuteczną metodą leczenia przerostu dziąseł indukowanego terapią ortodontyczną. Szczegółowy opis etapów zabiegu stanowi wartościowe źródło wiedzy dla praktyków. Autorzy jednak nie poruszają istotnej kwestii kontynuacji leczenia ortodontycznego z jednoczesnym minimalizowaniem ryzyka nawrotów. Należy pamiętać o uświadomieniu pacjentowi znaczenia utrzymania właściwej higieny jamy ustnej oraz regularnych kontroli, co pozwala na odpowiednią kontrolę sił ortodontycznych i zmniejsza ryzyko powrotu problemu.

Artykuł przedstawia przypadek kliniczny, który dostarcza praktycznych wskazówek oraz podkreśla kluczowe aspekty związane z leczeniem periodontologicznym przerostu dziąseł. Szczegółowe i kompleksowe podejście opisane w pracy stanowi wartościowe źródło wiedzy zarówno dla specjalistów ortodoncji, jak i periodontologii.

 

1. Neira N. Sakinah, Yuliana M i wsp. Wahyukundari Management of Localized Gingival Overgrowth in Patient under Fixed Orthodontic Treatment: A Case Report e-GiGi. 2022;10(2):182-187
2. Gong Y, Lu J, Ding X. Clinical, microbiologic, and immunologic factors of orthodontic treatment-induced gingival enlargement. Am J Orthod Dentofac Orthop [Internet]. 2011;140(1):58–64.
3. Zanatta FB, Ardenghi TM, Antoniazzi RP, Pinto TMP, Rösing CK. Association between gingivitis and anterior gingival enlargement in subjects undergoing fixed orthodontic treatment. Dental Press J Orthod. 2014;19(3):59–66.
4. Sawai MA. Altered passive eruption treated with external and internal bevel gingivectomy. Univ Res J Dent 2016; 6:150-3

 

 

 zdjęcie:pl.freepik/zinkevych