Do preparatów o potencjale wywoływania RF należą stosowane w formie terapii celowanych leki przeciwnowotworowe, jakkolwiek częstość i ryzyko ich pojawienia się są nieznane.
Amerykańscy badacze z Memorial Sloan Kettering Cancer Center w Nowym Jorku postanowili zająć się tym zagadnieniem. W tym celu dokonali przeglądu systematycznego bazy PubMed i Web of Science, poszukując doniesień o badaniach klinicznych przeprowadzanych odpowiednio w latach 1966-2016 oraz 1945-2016, w których pacjenci przyjmowali leki przeciwnowotworowe. Po uwzględnieniu wszystkich kryteriów włączenia, zakwalifikowano 10 badań klinicznych, z udziałem łącznie 2938 osób. Wykazano, że wśród odnotowanych działań niepożądanych, reakcje fotonadwrażliwości dotyczyły pacjentów stosujących wandetanib, wemurafenib oraz niwolumab. Oszacowane ryzyko występowania RF wynosiło 21,5%, najwyższe było dla wemurafenibu (53,1%, 95% CI 44,5-61,5%), najniższe dla niwolumabu (1,5%, 95% CI 0,5-4,4%).
Zastosowanie analizy statystycznej pozwoliło wskazać wemurafenib jako lek o najwyższym ryzyku wywołania reakcji fotonadwrażliwości o każdym stopniu nasilenia (wysoki, umiarkowany, niski) - ryzyko względne wynosiło 2,14; 95% CI 0,52-8,91). Natomiast w przypadku wandetanibu ryzyko to było najwyższe (4,1%, 95% CI 1,3-12,0%) w fazie 2 podwójnie zaślepionego badania, w którym terapii poddano chorych z rakiem tarczycy.
Autorzy powyższego przeglądu systematycznego podkreślili jego innowacyjność i konieczność kontynuacji. Zwrócili uwagę na pewne ograniczenia swojej pracy, związane z uwzględnieniem danych zawartych jedynie w oficjalnych, opublikowanych doniesieniach. Ponadto, zgodnie z uzyskanymi wynikami, w trakcie terapii przeciwnowotworowej z zastosowaniem wemurafenibu, wandetanibu lub niwolumabu, lekarz prowadzący powinien zachować szczególną uwagę i obserwować pacjentów pod kątem rozwoju reakcji fotonadrważliwości.
Lek. Paulina Szczepanik-Kułak
Na podstawie:
Ciccolini K.T. i wsp.: Incidence and risk of developing photosensitivity with targeted anticancer therapies JAAD 2019; 81 (4): 1009-1011.
