Dokładna częstość występowania choroby jest trudna do ustalenia. Szacuje się, że PCOS dotyczy do 10% kobiet w wieku reprodukcyjnym. Kryteria diagnostyczne dla PCOS zostały zaproponowane przez trzy grupy: National Institutes of Health/National Institute of Child Health and Human Disease (NIH/NICHD), European Society for Human Reproduction and Embryology/American Society for Reproductive Medicine (ESHRE/ASRM) oraz Androgen Excess and PCOS Society. Obraz kliniczny jest złożony i zróżnicowany; u pacjentek mogą występować zaburzenia miesiączkowania i płodności, cechy hiperandrogenizmu, zespół metaboliczny, otyłość, cukrzyca typu 2, choroby sercowo-naczyniowe, insulinooporność, zaburzenia lipidowe, zaburzenia lękowo-depresyjne.
Basu i wsp. opisali swoje doświadczenia dotyczące zastosowania spironolaktonu w leczeniu zmian trądzikowych u pacjentek z rozpoznanym PCOS. Do badania włączono pacjentki, które w latach 2010-2019 odbyły co najmniej dwie wizyty u lekarzy dermatologów i uzyskały receptę na spironolakton. W trakcie wizyt zmiany skórne oceniano, uwzględniając ich nasilenie. Rozpoznawano: a) zmiany łagodne, gdy przeważały zaskórniki, b) umiarkowane, w przypadku grudek i krost oraz c) ciężkie, gdy obserwowano guzki lub cysty. Do monitorowania zmian wykorzystywano The Global Acne Grading Scale (GAGS). Po uwzględnieniu kryteriów włączenia, zakwalifikowano 59 pacjentek. Wśród nich znajdowało się 57 osób przyjmujących spironolakton w monoterapii oraz 7 stosujących dodatkowo inne leki, w większości doustne leki antykoncepcyjne, nieco rzadziej miejscowe preparaty. Zmiany chorobowe u 46% chorych miały nasilenie umiarkowane lub ciężkie.
W sumie u 24 (41%) pacjentek przyjmujących spironolakton nastąpiła oceniona przez lekarza poprawa w zakresie trądziku. Okres stosowania spironolaktonu wynosił średnio 409 dni, a dawka leku 143 mg/d. W trakcie obserwacji 9 pacjentek przerwało leczenie. U 2 z nich wystąpiły działania niepożądane w postaci zaburzeń neurologicznych i żołądkowo-jelitowych.
Na podstawie uzyskanych wyników, badacze wysunęli wniosek, że spironolakton w dawce wyższej niż standardowa, czyli ponad 100 mg na dobę, pozwala na uzyskanie poprawy klinicznej u chorych ze zmianami trądzikowymi z przebiegu PCOS. Do ograniczeń badania badacze zaliczyli niewielką liczbę pacjentów leczonych w obrębie jednego ośrodka.
Lek. Paulina Szczepanik-Kułak
Na podstawie: Basu P., Elman S.A., Abudu B., Beckles A., Salian P., Yanes D.A. i wsp.: High-dose spironolactone for acne in patients with polycystic ovarian syndrome: a single institution retrospective study. J Am Acad Dermatol 2019; Aug 7: S0190-9622(19)32497-1. doi: 10.1016/j.jaad.2019.07.102.
fot. Pixabay
