Gao i wsp. przeprowadzili retrospektywne badanie, w którym dokonano analizy postępowania terapeutycznego w przypadku DFR z zastosowaniem itrakonazolu lub flukonazolu. Do badania włączono pacjentów z Kliniki Dermatologii Tufts Medical Center, którzy przyjmowali dupilumab przez co najmniej 16 tygodni, u których rozpoznano DFR i wdrożono leczenie flukonazolem lub itrakonazolem (200 mg/dobę) przez co najmniej 2 tygodnie. W badaniu uwzględniono dane dotyczące globalnej oceny badacza przed i po zastosowaniu azoli, wystąpienia objawów ocznych (podrażnienie, suchość, łzawienie lub zapalenie spojówek), stanowiących powikłanie stosowania dupilumabu (dupilumab-associated ocular surface disease – DOSD) oraz poprawy własnej, ocenionej w punktach procentowych przez pacjentów. Spośród 413 pacjentów, którym przepisano dupilumab, jedynie u 22 (co stanowiło 5,3%) rozpoznano DFR, a u 8 także objawy DOSD. Średni interwał czasowy między rozpoczęciem stosowania dupilumabu a pojawieniem się DFR wynosił 8,5 miesiąca (zakres 1-27 miesięcy). Piętnastu pacjentów ukończyło cykl terapeutyczny itrakonazolem, trzech flukonazolem, a jeden flukonazolem, a następnie itrakonazolem. Wszyscy oceniani pacjenci ukończyli co najmniej dwutygodniowy kurs leczenia azolami. Spośród pacjentów leczonych itrakonazolem u 11/16 (69%) badacz ocenił stan po leczeniu jako całkowita remisja lub prawie całkowita remisja 1-6 miesięcy później. Ponadto średnia poprawa oceniana przez pacjentów wynosiła 52%. Pięć (45%) z 11 osób, u których wystąpiła odpowiedź na itrakonazol, pozostało przy dawkowaniu raz w tygodniu, a dodatkowo 2 (18%) z 11 osób otrzymało kolejne kursy itrakonazolu dawkowanego jeden raz dziennie. Spośród 4 pacjentów leczonych flukonazolem, żaden (0%) nie uzyskał w ocenie globalnej badacza zadowalającego wyniku (remisja całkowita/częściowa), a samoocena poprawy wyniosła 0%. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że u pacjenta, u którego zastosowano flukonazol, a następnie itrakonazol, nie nastąpiła poprawa po zastosowaniu flukonazolu, ale nastąpiła poprawa po zastosowaniu itrakonazolu. Itrakonazol nie spowodował poprawy DOSD u żadnego z pacjentów. Średni wiek, płeć i czas wystąpienia DFR nie były statystycznie istotne pomiędzy pacjentami, u których wystąpiła odpowiedź na leczenie, a tymi, u których nie wystąpiła.
DFR w literaturze jest opisywany jako dość częste zdarzenie niepożądane, występujące u 10% pacjentów stosujących dupilumab. Jednakże w badanej kohorcie stwierdzono mniejszą częstość DFR. Należy podkreślić, że zmiany zapalne na skórze twarzy mogą mieć charakter alergicznego kontaktowego zapalenia skóry, trądziku różowatego lub okołoustnego zapalenia skóry. Co istotne, mechanizm leczenia DFR za pomocą azoli nie jest znany. Korzyści ze stosowania itrakonazolu mogą wynikać z jego działania przeciwzapalnego (hamowanie IL-8 i produkcji metabolitów prozapalnych). Zauważono, że itrakonazol ma większą aktywność przeciwzapalną niż flukonazol. Ograniczenia badania obejmują jego retrospektywny charakter, małą liczbę pacjentów i subiektywne zgłaszanie poprawy przez pacjentów. W celu określenia rzeczywistej skuteczności itrakonazolu i/lub flukonazolu w leczeniu DFR konieczne jest przeprowadzenie większych, wieloośrodkowych badań.
Lek. Paulina Szczepanik-Kułak
Na podstawie: Gao D.X., Song S., Kahn J.S., Cohen S.R., Fiumara K., Dumont N. i wsp.: Treatment of patients experiencing dupilumab facial redness with itraconazole and fluconazole: A single-institutional, retrospective medical record review. J Am Acad Dermatol 2022; 86 (4): 938-940. doi: 10.1016/j.jaad.2021.03.070. Epub 2021 Mar 26. PMID: 33775718.
Fot. Pixabay
Fot. Pixabay
